Van oliepit tot peer IV

Henk Gerth

Nadat de Gemeente Raad op 1 april 1903 het besluit had genomen tot stichting eener "Electrische Fabriek voor licht en beweegkracht", wordt in de eerstvolgende raadsvergadering de start gemaakt met de volgene besluiten:
Ie Door ruiling van grond t.b.v. bouw electrische centrale.
Deze grond is in erfpacht uitgegeven, in een onderhandse acte van 31-12-1895, aan Wouter van Logtensteijn, landbouwer tot 1-1-1926. Eerst sectie A nummer 1031, later sectie A-1701 en 1702. In bovengenoemde raadsvergadering wordt een overeenkomst gesloten met W. van Logtensteijn waarbij deze afstand doet van het recht van erfpacht en deze het "in vollen en vrijen eigendom overdraagt", het perceel grond bekend in de gemeente Soest sectie A nr. 1701, weiland groot 12 are en 43 ca. onder bepaling dat, Ie de kosten van de overeenkomst voor de gemeente Soest komen en, 2e een gedeelte van sectie A nr. 1702 zal afrasteren zonder prikkeldraad en deze afrastering voor haar rekening zal onderhouden.
In dezelfde raadsvergadering komt het voorstel aan de orde B. en W. te machtigen een stoommachine te bestellen bij een van de firma's waaraan prijsopgaaf zal worden gevraagd. Het raadslid Sevenhuyzen neemt geheel belangeloos op zich het bestek te ontwerpen, rapport uit te brengen omtrent de ingekomen aanbiedingen en na aflevering van de machine de nodige proeven te nemen.
In de raadsvergadering van 16 juli 1903 wordt een commissie van bijstand voor het beheer der Electrische Centrale der gemeente Soest ingesteld. De voorzitter en leden die worden benoemd zijn: Mr. C.J.W. Loten van Doelen Grothe v.z. L.A. Sevenhuyzen, W.L. Top en P. van den Breemer. Tot chef machinist werd benoemd J.A. Houbolt gepensioneerd machinist der Kon. Marine.
Op 30 juli 1903 wordt H.H. Jonkergouw tot administrateur benoemd, tot die datum was hij gemeenteontvanger. Verder werd besloten een dynamo met grotere capaciteit, 63 kW i.p.v. 45 kW te bestellen, voor meerwaarde van ƒ 750,--.
Tot electrotechnisch adviseur wordt benoemd C.D. Nagtglas Versteeg (el.techn.ir.) te Bussum. L.A. Sevenhuyzen neemt de taak van werktuigbouwkundig adviseur op zich. Na besturdering van de offertes werd de levering van het motorisch gedeelte gegund aan de firma Louis Smulders en Co te Utrecht.

De uitvoering van de electrische werken, d.i. het leggen van de leidingen en plaatsen van de lantaarns werd gegund aan de firma C.E. Wolf electrotechnisch fabrikant te Maarssen. Bij openbare aanbesteding werd de stichting van de gebouwen gegund aan de timmerman aannemer N. Swager alhier. Toen de gebouwen klaar waren, de machines geïnstalleerd en getest, vergunningen verleend voor levering van stroom, en aan alle veiligheidseisen was voldaan, kon op 17 december 1903 voor het eerst de knop omgedraaid worden en spanning op het net gezet worden. Zo werd dus bijna 90 jaar geleden voor het eerst een aanvang gemaakt van stroomlevering aan straatverlichting en particulieren op Soest. De exploitatie begon met levering van stroom aan 150 straatlampen met een sterkte van 16 Nedkaars, en aan een 30 tal particuliere aansluitingen.
De lampen in de straatlantaarns waren Lilliput booglampjes van de firma Siemens -Schukert. Deze waren echter van dusdanig slechte kwaliteit dat zij allemaal teruggestuurd werden en vervangen door Nernstlampen. Deze bleken veel sterker te zijn en voldeden goed.
De prijs voor levering van stroom werd vastgesteld op 20 cent per kW voor de gemeente en op 30 cent/kW voor particulieren. Voor kracht, naar overeenkomst bij ieder voorkomend geval door de administrateur i.o.m. den chef machinist onder goedkeuring der hiervoor benoemde commissie te bepalen.

Lit.
Notulen B en W
Raadsverslagen