Van oliepit tot peer II

Henk Gerth

Op 1 juli 1901 stellen B en W voor de straatverlichting in eigen beheer te nemen, om met minder kosten een betere verlichting te verkrijgen. Na enige becijferingen komt men tot de slotsom dat het in eigen beheer nemen van de straatverlichting moet afstuiten op het geven van "eene behoorlijke belooning voor het opsteken, onderhouden enz., van de lampen met inbegrip van schoonhouden der lantaarns". B en W besluiten dan maar weer op oude voet verder te gaan en stellen voor om op 29 juli 1901 op de gewone voorwaa rden weer in het publiek, het opsteken van het licht aan te besteden. Ook moet via "Eene advertentie in een paar plaatselijke weekbladen er de noodige publiciteit aan gegeven worden".
Uit de ingekomen aanbiedingen worden gekozen voor Perceel I: Martinus Verwoerd, arbeider; vergoeding: ƒ 13,20 per maand en voor Perceel II: Gijsbert Middelman, tapper en koopman alhier; vergoeding: ƒ 9,90 per maand. Aanstelling is van 15 juli 1902 tot 15 mei 1903.
Pas in de periode van burgemeester Loten van Doelen Grothe komt er weer wat beweging in de verlichtingswereld van Soest. Op voorstel van B en W besluit de Raad op 5 juni 1902 het beheer van de straatverlichting in eigen beheer te nemen en verder uit te breiden. Er waren nogal wat klachten over onderhoud b.v. een opsteker kreeg een boete van één gulden "wegens het onvoldoend doen branden van een lamp der straatverlichting op den 11e October jl.". Ook werden lampen niet geblust en zij brandden "slechts" van 1 augustus tot 1 mei, terwijl het in juli en mei nog zeer donker kon zijn. Wij haddden nl. toen nog geen zomer- en wintertijd.
Uit de vergadering van B en W van 7 januari 1902 lezen we dat door het slopen van het Tolhuis te Soestdijk, ook de lantaarn is verdwenen; "zoodat het daar ter plaatse geheel duister is, wat, vooral ook gevaarlijk is met het oog op het daar stroomende Oude Grachtje".
Er zal een straatlantaarn bij de hiervoor genoemde plaats gezet worden, waarvan de paal zal worden aangekocht "bij den fabrikant F. van Oppen te Maastricht en den lantaarn bij de Gebroeders van Herwaarden, loodgieters alhier".
De verandering hield in dat de Gemeente toen zelf voor petroleum en andere benodigdheden moest zorgen.
Een tweetal personen werden belast met het onderhoud, schoonhouden en vullen, aansteken en blussen. Twee lantaarns, n.l. die van het Dorpskerkpad en de weg in het Korteind werden verplaatst naar de Rijksstraatweg; "zoodat in hoofdzaak zal verlicht worden den Rijksstratweg vanaf Soestdijk tot het voormalig tolhuis in de Birk, de Veenhuizerweg vanaf de buitenplaats Nieuwerhoek tot aan het Amsterdamsche koffiehuis, de Brinkweg vanaf de Rijksstraatweg tot aan het spoorwegviaduct en de Doodweg langs de Gemeentetoren (de Doodweg heet nu Torenstraat, de weg werd zo genoemd omdat daar vroeger altijd de begrafenisstoeten over gingen richting kerkhof). In totaal waren er toen 16 lantaarns.

Gegevens uit:
- Notulen B en W van Soest
- Notulen Raad van Soest

wordt vervolgd