VAN „HOELSTEGE" TOT „OLIJKEWEG"

Redactie

Het is opvallend dat zo'n honderd jaar geleden de predikant of de pastoor zich in zijn vrije tijd vaak bezig hield met de geschiedenis van zijn standplaats, of zijn geboorteplaats. Denken wij maar aan onze Ds. J.J. Bos, die een dik manuscript naliet over de geschiedenis van Soest, maar ook onze plaatsgenoot Gaugericus Hilhorst, pastoor te Kortenhoef, te Blaricum, te Schalkwijk, en later deken in de dekenaat Wijk bij Duurstede, heeft veel aan het papier toevertrouwd. Hij schreef over "Het Klooster Mariënhof te Soest".
Zo heeft hij onder meer op schrift gesteld een verzameling van "Copijen van de brieven der goederen, behorende aen den Convente van Mariënborch tot Soest, die volgens den appointemente der E. MoHeeren Staten ' s Lants van Utrecht in date den 4 Martië 1619 ter Camere van haer E.Mo gelevert zijn." Uit deze verzameling, daterend van ca. 1430 tot ca. 1600 laten wij er een volgen, die o.i. aandacht verdient.
Het is een brief van het jaar 1534 van de Abt van de St. Paulusabdij te Utrecht over een stuk grond te Soest genaamd "Leeuwencamp".

Matheus van Goch bij der genaden Godts Abt t'sinte Pouwel binnen Utrecht doe kondt allen luijden dat voor ons ende onsen mannen van leen hier onder geschreven in ofweesen der tinsgenooten gecomen is Brueder Lambert Gerritss n procuratoir des Brigitten Cloosters van Mariënborch gelegen in den kerspel van Zoest bij Amersfoort bijsonder in deser saecke gemachticht ende heeft aen ons oitmoedelijck versocht ende begeert dat wij hem verlijen ende verleenen wouden eenen camplants eertijts gheheten Werrincxs camp nu ter tijt Leeuwencamp gelegen inden kerspel van Zoest voorgenoemt, welcke camp voors. in voorleden tijden twee percelen geweest zijn ende nu ter tijt tot een gemaect is streckende van den Brinck aen die hoelstege eertijts Werrincxssoons stege genaempt toe, daar zuijtwaert naest gelants is Aert Werrincxss" erfgenaemen nu ter tijt Luijman Willemss11, ende oistwaerts die gemeene wech streckende voir des Joncheeren bos van Gaesbeeck ende van Abcoude, alsoe dat onse hof goet ende tins goed is. Doe dat gedaen was terselver tijt, verlijden wij ende verleenen, verlijen ende verleenen mitdesen onsen brieve Broeder Lambert Gerritss11 voorscreven tot behoef des Cloosters van Sinte Brigitten tot Zoest voirgenoemt desen voors. camp alsoe die hier voorbescreven ende bepaelt staet. Te houden van ons ende onser Abdije tot eenen goeden onversterfelijcken erftins. Te vertinsen alle jaer in onsen hoeve tot Emminclaer bij Amersfoort op St. Wilbrorts dach mit drie goede oude boddraegers tot allen tins recht. Ende t'voors. Clooster heeft ons eenen tinsman daer afgeseth genaempt Roelof Willemss". Ende tot wat tijden Roelof Willemss" voors. aflivich geworden is soe zal t'Clooster van Sinte Brigitten voorgenoempt binnen jaer ende dach daernae onser Abdijen als dan eenen anderen bequamen tinsman in sijn stede setten ende die voors. camp versuecken mit dubbelden tins voorgenoemt ende soe voort houden ende versuecken van tinsman tot tinsman soe lange zij d' voors. camp hebben sullen.
Ende hier mede schelden wij quijt claerlick tot ewigen daegen alle dienst voer, koermoede ende tins daer dese goede ende lande voors. tot ons ende onsen Godshuijse hiertoe verbonden geweest hebben. Ende van alle dien versuijm overmits dat zij buijten ons ende onsen voorvaderen Abten consente verwandelt zijn geweest, behoudelijck altijt ons onsen voirgenoemde Abdije ende een ijgelijcken zijns rechts. Hier waeren aen ende over daer dit geschiede Meester Rutger van der Kerck, Lubbert van Alendorp ende Peter Gerritss" van Merrenborch onse mannen van leen mit meer goeder luijden.
In oirkonde 'sbrief besegelt mit onsen segel. Gegeven in't jaer ons heeren duijsent vijfhondert vier ende dertich op ten achtienden dach September ende was besegelt met een root segel, hangende aen een dubbelde steerte.

De in deze brief genoemde "Leeuwencamp" komt later in officiële stukken van de goederen van "Het Klooster" voor. Deze goederen zijn na de Hervorming door de Staten van Utrecht in beslag genomen en worden verkocht.
Een van de eerste percelen die worden verkocht is die Leeuwencamp, en daarop wordt het nieuwe pastoriehuis gebouwd, de predikantswoning.
Het is de strook grond vanaf de Ferd. Huycklaan, vroeger "den Brinck in het Korte End" genoemd, lopend noordwaarts langs de Peter van den Breemerweg tot aan de Kerkstraat, welke straat in 1534 een zandpad was, vroeger genoemd de Werrincxsoonsstege, maar in 1534 "die hoelstege".
Er liep vanaf de "Drie Ringen" een onverharde weg via de huidige Kerkstraat-Olijkeweg weer tot aan de Ferd. Huycklaan, vroeger " Den Brinc in het Korte End ".

Toen genoemd "de hoelstege" en in een brief van enige jaren later "de Holestege". Dus een naar lager gelegen gebied lopende zandweg.
Zo had Soest vroeger ook b.v. de Teutsholleweg (nu Prins Bernhardlaan) en de Buntsholleweg (nu Kolonieweg).
Maar de "hoelstege" of "holestege" in de Kerkebuurt, wat moet je daar nu mee? Op 9 October 1923 besluit de Gemeente Soest: "Olijkeweg".
Waarom zo olijk? En wie heeft dat bedacht?

G. Hilhorst geeft een volgende omschrijving van het Klooster Mariënburg te Soest:
"Volgens de regels, door de H. Brigitta zelve vastgesteld, bewoonden ook hier Geestelijken en Nonnen, met behoorlijke afzondering, hetzelfde Klooster; de Kerk werd gemeenschappelijk en op dezelfde diensturen door de Broeders en Zusters der Orde gebezigd, waarbij de beide Kooren echter zoodanig waren ingericht dat zij voor elkander onzichtbaar bleven. Aan den ingang der Kerk werd steeds een doodskist gevonden, opdat de herinnering aan den dood immer levend bleef. Bovendien moest zich in ieder Klooster een altijd geopend graf bevinden, dat dagelijks werd bezocht. Boet en strafkapittel werd iederen Donderdag gehouden en gedurende het grootst gedeelte van den dag moest een diep stilzwijgen worden bewaard."
Het Klooster Mariënburg in Soest is echter de laatste tijd van haar bestaan alleen een vrouwenklooster geweest.