De familie Van Hofslot

Gerard Staalenhoef

Inleiding
De geschiedenis van de hofstede "De Hofslot" uit de periode vóór 1800 zal hier niet worden behandeld.
Hier komt alleen aan de orde de periode van waar af de familie zich kennelijk naar de Hofslot is gaan noemen.
De heer Heupers heeft in het Jaarboek Oud Utrecht 1971 de "Legger" van 1757 (gedeeltelijk) gepubliceerd en van commentaar voorzien en schreef (pag. 72):
"De hofstede Hofslot lag in de Birkt. De naam is ontleend aan het bekende boerengeslacht Hofslot, dat zich daar voor het eerst vestigde."
Later is gebleken dat het andersom is, de familie is zich naar de hofstede gaan noemen. Alleen weten wij nog niet geheel zeker waarom!
De familienaam is, voor zover bekend, voor het eerst geboekstaafd wanneer in 1799 een meisje trouwt dat wordt vermeld als "Aaltje Gertze van Hofslot".
Als haar moeder staat vermeld Aaltje Peterze van Doorn. Haar (dan niet genoemde) vader, die, zoals nader onderzoek heeft uitgewezen, Gerrit Ariese heet is kennelijk reeds overleden.
Het echtpaar Gerrit Ariense en Aaltje Peterse is te Soest getrouwd in november 1773 en van hen zijn zeven kinderen bekend.
Van de vader van de bruid weten wij dat hij Peter Evertsen heet; haar moeder wordt bij het huwelijk niet vermeld doch het blijkt dat zij Gerarda of Geertje Gijsbertse is genaamd.
Slechter is het gesteld met onze kennis omtrent de ouders van de bruidegom.
Bij het huwelijk in 1773 wordt vermeld dat hij een "meerderjarige ouderloze jongeman" is.
De term "jongeman" geeft aan dat hij niet eerder gehuwd is geweest, terwijl het ouderloos niet wil zeggen dat hij geen ouders heeft gehad doch dat deze ten tijde van zijn huwelijk reeds zijn overleden.
Even terzijde ... soms geeft een bruid of bruidegom te kennen dat de ouders zijn overleden, terwijl later blijkt dat dit niet juist is. Vermoedelijk heeft zo'n huwelijk dan niet de instemming van de ouders en wordt buiten hun medeweten voltrokken.

In een kleine gemeenschap zoals Soest toen nog was zal dit zeker niet zo makkelijk zijn gegaan en er is dan ook geen enkele aanwijzing dat dit op dit huwelijk betrekking zou hebben.
Als wij een schatting maken van de tijdsspanne waarbinnen het mogelijke geboortejaar van Gerrit Ariese kan liggen en wij betrekken daarbij dat het jongste kind in 1783 is gedoopt, dan komen wij zo tussen 1730 en 1745. Onderzoek in de Eemlandse klappers van Soest, Baarn, Eenmes en Hoogland heeft in die periode geen doop opgeleverd welke betrekking kan hebben op onze Gerrit Arisse.
In zo'n geval probeert de genealoog te ontdekken of de betrokkene misschien broers of zusters heeft gehad en of b.v. een zuster als doopgetuige is opgetreden bij een van zijn kinderen.
Bij de dopen van de zeven kinderen zijn vier verschillende doopgetuigen opgetreden, namelijk:
Gijsbertje Peterse (1774)
Jannetje Cnelis (1775)
Geertje Gijsbertse (1777, 1778, 1781, 1783)
Mietje Peterse (1780)
Vrijwel zeker zijn Gijsbertje en Mietje Peterse zusters van de moeder (Aaltje Peterse) en is Geertje Gijsbertse hun moeder, dus de grootmoeder van de kinderen. Moeilijker is het om vast te stellen wie de doopgetuige Jannetje Cnelis of Cornelisse is.
Laten wij voorop stellen dat een doopgetuige ook een bekende of een buurvrouw kan zijn en dat er dus geen familieverwantschap behoeft te bestaan.
Toch is gepoogd om te zien of deze Jannetje Cornelisse vaker is opgetreden als doopgetuige, waarbij voorlopig alleen te Soest is gekeken.
In de Eemlandse Klappers vinden wij een getuige met deze naam 16 keer vermeld.
Als wij al deze vermeldingen nagaan blijkt dat het hier om meerdere dames met dezelfde naam gaat.
De oudst bekende is een dochter van Cornells Gerritse uit Baarn en Neeltje Jans uit Hoogland. Zij trouwt ca. 1700 met een Jacob Rutgerse, die in 1731 hertrouwt. Deze Jannetje Cnelis is dus in 1731 reeds overleden en kan nooit de doopgetuige uit 1775 zijn!
Een tweede Jannetje Cnelisse trouwt in 1738 met Hendrik Rijkse Kok. Haar moeder heet Aaltje Evertse.
In 1715 wordt een "natuurlijk" (dus buitenechtelijk) kind gedoopt met de naam Jannetie, waarbij als ouders vermeld staan "Cnelis en Aeltie Evers uit Hoogh Birk" en als doopgetuige Cnelia Rijers.
Er bestaat geen zekerheid doch het zou om dezelfde persoon kunnen gaan.
Van het echtpaar Hendrik Rijkse Kok-Jannetje Cornelisse zijn vijf kinderen bekend die tussen 1740 en 1752 zijn gedoopt.
Een van hun dochters, Aaltje Hendrikse Kok, trouwt met Bart van Loenen en bij de dopen (tussen 1768-1775) van vier van de acht kinderen Van Loenen is Jannetje Cornelisse (de grootmoeder?) de doopgetuige.
En dat zou dan dezelfde doopgetuige kunnen zijn als bij één van de kinderen Van Hofslot, eveneens in 1775. Onderstaand schema geeft de onderlinge verwantschap weer;

Rijk Gijsbertse Kok
Hendrik Rijkse Kok                         Gijsbert Rijkse Gijsbertje Kok x Peterse Geertje Peterse
x 1738 
Jannetje Cornells
* 1715
+ ca. 1775                                                                    Geertje  Gijsbertse -  x1739 - Peter Evertse

                                                                     Gerrit Arisse - x1773 - Aaltje Peterse van Doorn

Jannetje Cornelisse, de meter bij de doop in 1775 is dan een aangetrouwde oud-tante van Aaltje Peterse, de moeder van de dopelinge.
In dat geval gaat het dus, net als bij de drie andere doopgetuigen, wederom om een verwante van Aaltje Peterse en zijn wij nog geen stap verder met het mogelijke voorgeslacht van Gerrit Arisse!
Wellicht lukt het ooit nog eens via de rechterlijke of notariële archieven opheldering te verkrijgen voor dit probleem.
Voorlopig moeten wij er vanuit gaan dat Gerrit Arisse de oudst bekende stamvader is van het geslacht Van Hofslot.
Wij weten van Gerrit dat hij (volgens de inwonerslijst van 1786) boer was met 2 dienstboden. [1]
Een buurman (direct na hem op de lijst vermeld) is Teunis Steenbeek, bij wie 3 dienstboden worden vermeld.
Het in dienst hebben van 1 of meer dienstboden ("meiden" of "knechten") zou op een zekere welstand duiden, hetgeen in Soest als regel betekent het bezit van landerijen.
Wel weten wij dat zijn weduwe, Aaltje Peterse, die in 1789 hertrouwde met Thijmen Sandertse van Zijl, in 1809 vier percelen bezat:
 19 weiland        3 morgen 306 roeden
 49 weiland        0 morgen 457 roeden
522 bouwland    1 morgen 383 roeden
547 bouwland    0 morgen 551 roeden
Totaal                 6 morgen 497 roeden
Blijkens de bijbehorende kaart (waarvan zich een kopie bevindt in het Museum Oud Soest) liggen de twee percelen weiland tussen de Zwarteweg (P. v.d. Breemerweg) en de Eem en wel ongeveer achter Hinlopen en Hofslot.
Het stuk bouwland nr. 522 is gesitueerd aan de "duinen-kant" van de Bovenbirkseweg (Birkstraat) ongeveer ter hoogte van Rustenburg en hierop stond in 1810 vrijwel zeker een huis.
Het andere stuk bouwland nr. 547 ligt niet in de Birkt. Nader onderzoek inzake de landerijen etc. die later in het bezit van de familie van Hofslot zijn geweest of nog zijn is nog gaande.
Wellicht is er ook via dat onderzoek nog een mogelijkheid om iets over het voorgeslacht van Gerrit Arisse te vernemen.
De zeven kinderen van het echtpaar Gerrit Arisse en Aaltje Peterse van Doorn zijn:
1. Aleidis, ged. Soest 13 oktober 1774; ovl. (venu.) in 1774-'75
2. Aleidis, ged. Soest 3 december 1775; ovl. voor september 1803 (wanneer haar echtgenoot hertrouwt) geh. Soest (R.K.) 16 april 1799 Gijsbert Cornelisse Schouten Dit huwelijk was waarschijnlijk kinderloos.
3. Geertje, ged. Soest 13 juni 1777; geh. Soest (R.K.) 19 november 1805 Richardus Stalenhoef, zn. van Jacob Isaakse Stalenhoef en Anna Wouterse Hilhorst Uit dit echtpaar zijn 7 kinderen bekend.
4. Arie, ged. Soest .. oktober 1778 (de juiste doopdag staat niet vermeld)
5. Rijkje, ged. Soest 20 april 1780
6. Jannitje, ged. Soest 6 of 8 juni 1781 Arie, Rijkje en Jannetje zijn waarschijnlijk jong overleden.
7. Petrus, ged. Soest 31 augustus 1783 geh. Soest (R.K.) 24 november 1806 Cornelia Hendrikse Stalenhoef, dr. van Hendrik Isaakse Stalenhoef en Margaretha Janse Bieshaar. [2]
Dit echtpaar heeft acht kinderen gehad: vijf dochters en drie zoons.
In 1854 vindt een boedelscheiding plaats en er zijn dan nog vijf kinderen in leven, waaronder de drie zoons.
Een zoon, Hendrik, is kort daarna overleden. Van de andere twee zoons, Gerardus en Arie, stammen de thans levende leden van de familie Van Hofslot af.

NOTEN
[1] Zie voor deze lijst: Van Zoys tot Soest, 9e jrg., nr. 3.
[2] Een zuster van Cornelia, Gijsberta, is naar Eemnes verhuisd en trouwde daar met Gijsbert Gijsbertse Hoefsloot (een andere familie dan Van Hofslot!!). Deze Gijsbert was een zoon van Anna Hendrikse Groenendaal. Zie voor Anna Groendaal: Van Zoys tot Soest, 11e jaargang, nr. 3