Zomaar wat herinneringen aan de oorlog van Hans de Beer

Jan Houben en Rene van Hal

(OPGENOMEN IN MONDELINGE GESCHIEDENIS)

Bewerking van de tekst door Jan Houben enRenevan Hal

Ik was ongeveer 15 jaar toen wij in 1942 hoorden, dat ons gezin vanuit Driehuis-Westerveld (tussen Haarlem en IJmuiden) moesten verhuizen. Wij woonden dicht bij de zee en omdat de Atlantikwall gebouwd zou worden, moesten we daar weg. We konden in het gemeentehuis in Vught een plaats krijgen, maar mijn moeder voelde er niets voor, om met 5 of 6 families daar samen te wonen. We kwamen terecht bij een tante in Den Bosch. In de krant lazen mijn ouders dat er aan de Wilhelminalaan 17 in Soest een huis te koop stond. Zo kwam het dat ze besloten om naar Soest te verhuizen. We kwamen schuin tegenover het gezin van gemeentesecretaris Batenburg te wonen.

In Soest sloot ik me al vlug aan bij de grote misdienaars, meer een jeugdgroep, van de Mariaparochie in Soestdijk en zo raakte ik betrokken bij het jeugdwerk van de kerk. In de oude Mariakerk (afgebroken in 1978) zat een kruipgat onder het altaar dat toegang gaf tot een grote betonnen ruimte waar we gezellig konden overleggen en feestjes konden houden. We hadden daar ons eigen hok onder leiding van kapelaan Vehmeijer (van 1939 — 1944 als kapelaan verbonden aan de Mariakerk in Soestdijk). Soms zaten we ook in zijn kamer op de pastorie.

Klein verzet
Ik was te jong om actief deel te nemen aan het verzet, maar ik heb wel geholpen. In het laatste oorlogsjaar moest ik wel eens over de lange, doorgaande weg naar Soest-Zuid fietsen. Achter slagerij Overgoor aan de Oude Utrechtseweg was een slachterij waar in het geheim geslacht werd. Wat daarvan overbleef moest ik naar een van de hotels dan wel het klooster van de zusters van Mariënburg brengen.

Later is op het Nieuwerhoekplein een vrachtwagen in brand gestoken en ontploft. Dat gaf een enorme knal. Dierenarts Kok op Wilhelminalaan nummer 5 was doodsbang, dat hij zijn hele voorraad medicijnen kwijt zou zijn. Ze hebben toen alles uit huis gesleept. De sociëteit "De Viersprong" stond in brand (oktober 1944). Ik heb dat niet zelf gezien. Maar mijn vader werd gevangen genomen en moest toen het glas op het Nieuwerhoekplein opvegen.

Ik bracht ook krantjes rond op allerlei adressen. Dat pamflet heette 'De Hollander'. Ik ben wel eens aangehouden in Bilthoven, omdat ze dachten, dat ik —klein, donker en zwart- een joodse jongen was. Ik ben toen even vastgezet in een cel in het politiebureau. Maar toen ik aangaf, dat ze bij de familie Batenburg naar mij konden informeren, was ik weer vlug vrij.

In de rij van 7 kinderen ben ik nummer 5. De oudsten moesten onderduiken. Mijn oudere broer Jan zat op een boerderij bij Eickenstein. Die broederij lag aan de westkant van de weg naar Maartensdijk. Aanvankelijk ging ik op de fiets naar de HBS aan de Emmastraat in Hilversum. Later ging ik naar het gebouw tegenover Gooiland. Toen we geen fiets meer hadden, liepen we over een paadje door het Baarnse bos naar station Baarn, om vandaar per trein naar Hilversum te reizen.

Na de oorlog zat de heer De Beer nog even op de Landbouwhogeschool in Wageningen, maar die opleiding paste niet goed bij zijn interesse. Uiteindelijk is hij opgeleid tot leraar en heeft als zodanig vele jaren gewerkt op de MULO in Soest.

Het volledige gesprek dat Wim de Kam had met Hans de Beer kunt u nog beluisteren op www.hvsoest.nl. In het menu staat een kopje historie en dan mondelinge geschiedenis.