HUIZE "SCHOONOORD" (Witsenburg, Villa Colenso)

door wijlen ds J.J. Bos

Van de vroegere geschiedenis van Schoonoord is mij niets bekend, maar ik heb het in 1847 gezien als een huis van twee verdiepingen, wit gepleisterd, beneden met vijf ramen en twee deuren, (huisdeur en keukendeur), boven met zeven ramen. Het stond met de volle breedte, (de keukendeur en het raam er naast, naar de zijde van het Oude Grachtje, sprongen een paar el terug), langs den straatweg, daarvan gescheiden door eene stevige, geel geschilderde balustrade; tusschen deze en het huis stonden zes platgeschoren lindeboomen, terwijl overigens de ruimte tusschen de balustrade en het huis met gele klinkers bestraat was. Alles had, van den openbaren weg gezien, geheel het voorkomen van een heerenhuis uit de 17de eeuw. Een ijzeren hek, naar de zijde van Soestdijk, gaf toegang, ook voor rijtuigen, tot den tuin naast en achter het huis. Aan het achtergedeelte van het huis, dat dus den tuin in schoot, was eene ruime hooge zaal, die er wel in lateren tijd aangebouwd scheen te zijn, of, ten minste, was het huis daar verbouwd, en meer 19de eeuwsch geworden. De toenmalige eigenaar van de plaats bezat ook aan de overzijde van den straatweg, maar meer naar den Veenhuizerweg, een stuk bouwland, waarop hij eenen ruimen stal had laten bouwen. Reeds in het najaar van 1825 was de Heer Jan Jacob Kluppel, te Amsterdam, gebruiker, en op 9 Mei 1833 werd hij, bij Acte van Scheiding, eigenaar van Schoonoord, en hield er zijn zomerverblijf. Op 10 April 1848 overleed Godert Alexander Gerard Philip Baron van de Capellen van Berkenwoude, (te Utrecht geboren op 15 December 1778), gewezen Gouverneur-Generaal van Neerl. Indië, en ten gevolge daarvan kwam het Landgoed "Vollenhoven", te De Bilt, in Juni van datzelfde jaar, in publieke veiling. De Heer J.J. Kluppel werd kooper, en niet lang daarna kreeg Schoonoord eenen anderen eigenaar. Op 2 Maart 1850 werd de Heer Willem Johannes Cremer, uit Amsterdam, kooper, en bleef eigenaar tot 1 Mei 1852, toen de plaats in het bezit kwam van den Heer Karel Lodewijk Harger, ook een Amsterdammer, maar die zich, ter wille van zijne gezondheid, uit zijne zaken had teruggetrokken; met zijne vrouw en twee dochtertjes bewoonde hij het huis winter en zomer. Maar ook deze vertrok naar elders, en nu werd op 11 Augustus 1854, de Heer Martinus Joan Calkoen kooper, en bleef in het bezit van Schoonoord tot 24 April 1861.

Toen verkocht hij de plaats aan Gijsbertus Schimmel, eigenaar van het daarnaast gelegen logement "De Lindeboom", uit wiens handen zij, op 3 September 1881, bij Acte van Scheiding, overging in het bezit van Mejuffrouw Maria Schimmel, dochter van Gijsbert Schimmel en Antje Steenbeek; deze was eenige jaren vroeger in het huwelijk getreden met den Heer Anne Willem Witsen Baron Straalman. In die dagen onderging Schoonoord eene groote verandering. Het huis werd afgebroken, en eveneens het daar aan grenzende logement, met het daarbij behoorende overhuis; eene strook lands, achter het heerenhuis.en het logement, werd er bij gekocht; en op dat terrein, opgehoogd met den grond van eenen daarachter gegraven vijver, werd een prachtig heerenhuis gebouwd, dat nu een schoon en ruim uitzicht kreeg, over weide- en bouwland, op den straatweg naar De Bilt, langs de bosschen van Soestdijk. Van dien tijd af heette de plaats "Witsenburg". Op 14 November 1881 kocht de Heer Jan Luymbartus ten Have, François zn, Witsenburg van Mevrouw Maria Schimmel, echtgenoote van den Heer Anne Willem Witsen Baron Straalman, en het bleef in diens bezit tot het, op 20 April 1897, bij publieke veiling, van zijne Erven overging op den heer Anthonie Cankrien, Rotterdammer, die er ook al weder, met zijn gezin, zoowel des winters als des zomers verblijf houdt. Hij gaf aan de plaats den naam "Fair Hill", maar veranderde dien later nog weder in "Villa Colenso"; doch hij deed nog veel meer. Op 30 Januari 1907 kocht hij, in openbare veiling, voor ƒ 14.050,-, het huis en den grond, slechts door het Oude-Grachtje van zijn eigendom gscheiden, dat bijna 100 jaren in het bezit was geweest van het geslacht Ubbink, zijnde winkelhuis, bakkerij, en woonhuis, onder één dak, en een daaraan verbonden heerenhuis, dat afzonderlijk verhuurd werd. Hij brak dat alles af, en trok den grond bij Villa Colenso. Nadat het huis Witsenburg voltooid was, en daarachter een stal was gebouwd, werd de vroegere stal van den Heer Kluppel afgebroken, en de grond verkocht aan den boomkweeker Frans van der Linden. Deze moest de Kweekerij aan den Brinkweg ontruimen, en bracht ze nu over naar dit terrein, zoo nabij Soestdijk. In 1888 echter kwam van der Linden te sterven, en werd de zaak overgenomen door den Heer G.A. Lodewijks, toen reeds sedert een paar jaren als bloemist in deze Gemeente gevestigd. Doch ook deze vertrok niet lang daarna naar elders, en nu werd deze grond gekocht door den Heer T.C. Muysken, uit Amsterdam, reeds sedert eenige jaren eigenaar, en des zomers bewoner, van de Villa Bosch en Heuvel er naast, die nu zijn eigen terrein met deze oppervlakte vergrootte.