Soester straten schrijven geschiedenis II

G. Staalenhoef

Tot mijn verzameling behoren twee gedeeltelijke z.g. stafkaarten van Soest en omgeving; de eerste is herdrukt in 1899, de tweede is herzien in 1909.
Met deze kaarten is een redelijk inzicht te verkrijgen van het wegennet zo rond de laatste eeuwwisseling.
Duidelijk is in ieder geval dat toen nog slechts enkele wegen verhard waren. Deze "grote" wegen zullen worden besproken, steeds komende van Baarn en gaande naar Amersfoort.

Evenals bij het vorige artikel is dankbaar gebruik gemaakt van het artikel van de heer E. Heupers in zijn boek "Soest in grootvaders tijd", blz. 35/64.

Baarnweg
Ook bekend als Barenwech, Baarweg, Bareweg.

In een rapport van Schout en Gerecht van Soest uit 1569 staat beschreven:
"Noch heeft dat dorpe van Soest enen hoeghen eynge daer sij huer koren bouwende syndt, over welcken eynge gaadt een heerwech, dyewelcke XXXII voeten breet ofte wyt te sijn ende is genaempt dye Barenwech."

Een (Stichtse) voet was, omgerekend naar onze huidige maat, iets minder dan 27 cm en de weg over de Eng dus ongeveer 8^ meter breed.

De gehele "heerweg" heeft waarschijnlijk gelegen waar wij thans de volgende straten kennen: Vredehofstraat, Julianalaan, Soesterengweg, Molenweg, Kolonieweg en tenslotte de Birkstraat. Met name ter hoogte van de huidige Wilhelminalaan/Prins Hendriklaan en in de buurt van de Gallenkamp Pelsweg is de oude loop niet geheel duidelijk. Evenmin is geheel bekend welk gedeelte van deze doorgaande weg precies de Baarnweg werd genoemd.
De weg was omstreeks 1900 slechts gedeeltelijk verhard, namelijk tot aan de Lazarusberg.
Het was toen niet meer de hoofdweg doch als zodanig reeds vervangen door de Rijksstraatweg.

Rijksstraatweg

Door de gemeente Soest liep ca. 1900 (als opvolger van de Baarnweg) van Baarn naar Amersfoort de, geheel verharde, Rijksstraatweg. Voor een gedeelte werd deze weg vroeger vermeld als de Doodweg.

Bij besluit van de Gemeenteraad van 30 november 1911 kregen delen van de Rijksstraatweg andere namen; wij kennen thans de Vredehofstraat, Burg. Grothestraat, Van Weedestraat, Steenhoffstraat, Middelwijkstraat, Kerkstraat en Birkstraat.

Soestdijk
Ook bekend als Zoes-dijc.

Bij de benaming "dijk" dient hier niet gedacht te worden aan een waterkering doch als een weg die hoger lag dan het omringende land.
Gebruikelijk was dat een hoofdweg welke naar een andere plaats leidde de naam van die plaats kreeg. (Zoals b.v. de Baarnweg ) . Zo ligt het voor de hand aan te nemen dat de "Zoes-dijc" op het grondgebied van Baarn lag.
Toch heeft kennelijk een deel op Soester gebied gelegen.

Aan de straatnaam Soestdijk hebben de hofstede en het latere Paleis hun naam ontleend.

De tot nu toe oudst bekende eigenaar van de hofstede Soestdijk is de Amsterdamse burgemeester Cornelis de Graeff, vrijheer van Zuid Polsbroek, geb. 1599, ovl. 1664.
Uit zijn tweede huwelijk (1635) met Catharina Hooft werd o.a. geboren de zoon Jacob (1642-1690) die de hofstede en de daarbij behorende gronden op 14 juni 1673 voor f. 18.755,- verkocht aan Prins Willem III.

Een broer van Cornelis (en oom van Jacob) was Mr. Andries de Graeff, ridder van het Heilige Roomse Rijk.
Uit zijn huwelijk met Elisabeth Bicker van Swieten werd o.a. geboren een dochter Arnoldina die trouwde met Jonker Fransisculanus Adolphus van Voorst, heer van Jaersveld etc.
Jonker van Voorst had vele functies, waaronder Hofmeester van Z.H. Prins Willem III, Maarschalk van het Eemland en Drossaard van de Hoge Heerlijkheid Soestdijk. Hij overleed kinderloos in 1707.

Het deel van de Soestdijk binnen de gemeente Soest heet thans Vredehofstraat.

Vredehofstraat

De Vredehofstraat is DE toegangsweg vanuit Baarn en is dit reeds vele eeuwen, zij het onder verschillende namen, zoals Zoes-dijc (Soestdijk), Baarnweg en Rijksstraatweg.

Tot de naam Vredehofstraat werd besloten bij raadsbesluit van 30 november 1911, en deze is genoemd naar het aldaar gelegen Huize Vredehof, alwaar het toenmalige burgemeestersechtpaar woonde.

Burg. Grothestraat
Mr. Constant Jacob Willem Loten van Doelen Grothe, was burgemeester van Soest van 11 maart 1881 tot 17 juli 1914.
Hij was tevens lid en gedeputeerde van de Provinciale Staten van Utrecht.
Hij werd geboren te Utrecht op 3 juli 1851 als zoon van Mr. Jacob Anne Grothe en Arnoudina Johanna Caroline Loten van Doelen. Op 20 december 1887 trouwde hij te 's-Gravenhage met Jonkvrouwe Renee Henriette van Weede. Het echtpaar woonde op Huize Vredehof alwaar burgemeester Grothe overleed op 11 september 1925.

Van Weedestraat
Bij raadsbesluit van 30 november 1911 werd behalve naar burgemeester Grothe en diens woning Vredehof ook een deel van de Rijksstraatweg genoemd naar de familie van zijn echtgenote.
Zij behoorde tot een adellijk geslacht dat gedurende vele jaren een rol heeft gespeeld in Soest en omgeving. Zo was een van haar voorouders, Evert van Weede, van 1501-1505 schout van Soest, zoals uit onderstaande stamreeks blijkt.

STAMREEKS van Renee Henriette van Weede,
echtgenote van burgemeester Grothe

I Jkvr. Renee Henriette van Weede,
geb. 's-Gravenhage 31 december 1864, ovl. ?
geh. 's-Gravenhage 20 december 1887
Mr. Constant Jacob Willem Loten van Doelen Grothe, zoon van Mr. Jacob Anne Grothe en Arnoudina Johanna Caroline Loten van Doelen.

II Jhr. Everard Willem van Weede,
geb. 's-Graveland 16 september 1820
ovl. 's-Gravenhage 20 april 1897

Kamerheer; secr. Hoge Raad van Adel.

Ie geh. 's-Gravenhage 22 april 1852
Jkvr. Clara Johanna de Meij van Streefkerk, dtr. van Baron Mr. Jean Gijsberto de Meij van Streefkerk en Clara Elisabeth Witsen Elias.

III Jhr. Willem van Weede,
geb. Amsterdam 15 jan. 1778; ovl. 's-Gravenhage 25 febr. 1861
geh. Amsterdam 28 augustus 1816
Jkvr. Jacoba Susanna Warin, dochter van Jhr. Mr. Nicolaas Warin, heer van Schonauwen, en Susanna Sophia Dedel.

IV Hendrik Maurits van Weede, geb. Westbroek 23 juni 1737; ovl. Utrecht 22 april 1796
geh. Loenen 14 juni 1768
Cornelia Straalman, dochter van Willem Straalman en Cornelia van Mekeren.

V Evert van Weede,
geb. Maartensdijk 5 mei 1711; ovl. 's-Gravenhage 13 dec. 1750
bgr. Achttienhoven

Heer van Luttike Weede; Kannunik in het kapittel van Sint Marie te Utrecht (1734); gedeputeerde ter Generaliteits Rekenkamer wegens de provincie Utrecht (29 april 1750 tot zijn dood); Meester-knaap van de Houtvester!j van Gooiland.
geh. Utrecht 17 maart 1736
Jkvr. Philippine Baltina Elisabeth van Arkel, dtr. van Jonker Carel Justus van Arkel en Constantia Isabella Smissaert.

VI Hendrik Maurits van Weede,
ged. Utrecht 1 okt. 1668; ovl. Achttienhoven 5 nov. 1726

Heer van Luttike Weede (1703)

geh. Utrecht 14 augustus 1707
Catharina Hendrina van Weede, dochter van Willem van Weede en Isabella Maria van Berck.

VII Henrick van Weede,
ged. 's-Gravenhage 19 sept, 1631; ovl. Utrecht 22 febr. 1700
geh. Amsterdam 23 januari 1657
Cornelia Blaeuw, dochter van Cornells Blaeuw en Weijnanda Oetgens.

VIII Mr. Johan van Weede,
geb. Utrecht 3 dec. 1581; ovl Utrecht 13 april 1658
le geh. Leiden 17 augustus 1614
Catharina de Cupere, dochter van
Joris Christiaense de Cupere en Maria van Blommesteijn.

IX Evert (Bosch) van Weede,
ged. Amersfoort 21 sept. 1553; ovl. Utrecht 26 maart 1624
geh. ? 9 april 1579
Cornelia Peunis van Diest, dochter van
Johan Peunis van Diest en Richarda van Diest

X. Willem Bosch var Weede,
geb. 1526; ovl . Amersfoort 19 september 1585
geh. 1548 
Aleijdt van Schayck, dochter van
Evert van Schayck en Cecilia van Waveren

XI Willem Bosch van Weede,
geb. ? ovl. ?
geh. 1520
Aleid Cornells Woutersdr., dochter van
Cornells Wouters en Wendelmoet Botter

XII Evert van Weede,
geb. ? ovl. ?

Schout van Soest 1501-1505
3e geh. Hillegond Bosch, dochter van
Willem Gerritse Bosch en Jacoba Spruijt.