Het Kleine Gild

lid van het Kleine Gild

"Ende dat zij ootmoedelich ende eendrachtelik mit malkander moghen teren". De in dit artikel aangehaalde citaten zijn ontleend aan het originele - uit 1805 daterende - exemplaar van "Conditie En voorwaarden, waar naar dat Hendrik Jansze Kok als Ouderman van St. Anna Gild, Beneffens zijn Raaden, Hannus Staal, en Gijsbert van den Berg zijn van meeninge bij Openbaare afslag, aan de Minst aanneemende te Besteeden, het Leveren en Bereijden van de Navolgende Mondkost; aan de Gilde Broeders en Zusters, van Voorn: Gild, hier nader gespecificeerd, en dat voor den tijd van twee dagen en den Derde Dag zijnde Paartjesdag. Dewelke zullen zijn den 11, 12 en 13 februarius 16Ö5".

En dat deden de leden van het "Kleine Gild", ofwel "Het Sint Anna Gilde" de 22 ste Januari l.l. in Restaurant Soester Natuurbad. Het Kleine Gild is een eeuwenoude vereniging in onze Soester gemeenschap, die echter nooit aan de weg timmert.
De oudste ledenlijst dateert van het jaar 1640. Evenals het "Grote Gild" (het Groot Gaesbeeker Gilde) bezit dit Gilde een perceel grasland nl. het "Gildsmaatje", gelegen dicht bij de Kleine Melm. Van de pachtopbrengst wordt "geteerd". Volgens aloude gebruiken wordt twee keer in de 14 jaar, nl. in het zesde jaar, en daaropvolgend in het zeven jaar "teerdag" gehouden. 
De leiding van het Kleine Gild berust bij de ouderman en zijn twee raden. De ouderman wordt ook wel "decan of deken" genoemd. Na een zittingsperiode van zes of van zeven jaar benoemen zij zelf hun opvolger, meestal een familielid of een goede kennis. De leden gaan met deze benoemingsprocedure al eeuwen zonder commentaar akkoord. Voorts zijn er in het Gilde nog twee belangrijke functionarissen, en wel de Secretaris en de Bode. Zij kopen hun functie "voor het leven". De secretaris houdt de boeken bij en schrijft de uitnodigingen voor de teerdagen, en de bode brengt deze rond. Schijnbaar toch wel gewilde baantjes, want zij brachten op de laatste teerdag, waar beide functies worden aangeboden, weer een mooi bedrag op. Dat waren inkomsten voor de kas. Die kas wordt verder gevuld uit de pachtopbrengst, jaarlijks, van een onverdeelde helft van "het Gildsmaatje". Er staat beschreven, dat deze onverdeelde helft van jaar tot jaar wisselt van eigenaar, de ene helft van het Gild, de andere helft van de andere eigenaar, en volgend jaar juist omgekeerd.
Andere inkomsten zijn de jaarlijkse erfpacht "van het raedthuis ende school" in de kerkebuurt en een jaarlijkse bijdrage van "t oud schuttersgilt".
Over de teerdagen van vroeger zijn nog vele stukken bewaard. Toen Hendrik Janze Kok als ouderman, en zijn "Raaden" Hannes Staal en Gijsbert van den Berg in 1805 de teerdag moesten organiseren, werd aanbesteding gehouden bij openbare afslag aan de minst aannemende. De gildebroeders en zusters zouden op 11, 12 en 13 februari bijeen komen om te teren.
En waar moesten de inschrijvers zoal voor zorgen? Zij moesten twee soorten spijzen bereiden waaruit "de overigheid" een keus maakte. "In de eerste aanbesteeding of aanneeming van de spijs zal de aannemer gehouden weezen te zorgen om te leveren goedt gezond vet Rundvlees, en geen onganse Schaapen Vlees. En goede andere kost volgens oude gewoonte, ter Examinatie van den Ouderman met zijn Raaden".
"En in de tweed aanbesteeding of aanneeming zal den Aannemer kenne volstaan met alleen te bezorgen voor de Gilde Broeders en Zusters in generaal met goede Soep van Goedt gezond vet Rundvlees en ordentelijk Vlees daarin, en na zelve Rijst Boter Kaas en Brood, als na oude gewoonte".
De aannemers moesten "een vrij huys voor de Gildeleden, en een annexe vrije kamer en kelder voor de Overigheid" beschikbaar stellen, gelegen tussen "Zoestdijk ende Gereformeerde Kerk in Zoest". Verder Koppen- Kannen en Glazen en 't andere aardewerk tot gebruik, waarvoor hij zal genieten van elke ton Bier die daar uitgetapt worden één gulden en tien Stuivers.
Ook was de aannemer gehouden aan "de Overigheid en haar vrouwen" de dag voor de tering een proefmaal aan te bieden van "gekookt Runtvlees en Een goede Herst" en ook "des smorgens en Savons ten tijde der teering aan dezelve Een Ontbeijting voor te zetten". Voorts moest hij een bekwaam speelman aanwijzen en de "Overigheid tracteren met coffij en een Boteram ende de drank die dan gebruikt word, alsmede het Proefmaal".
De aanbesteding werd ingezet "Per paar voor één gulden en tien stuivers door Teunis van Roomen, en minder aangenomen voor vier stuivers bij Teunis Hassing, dus voor één gulden en zes stuivers. De gilde broeders en zusters hebben in die dagen zeker meer aangeboden gekregen, dan de leden op de laatst gehouden teerdag, maar of het toen ook zo gezellig was als nu mogen wij haast wel betwijfelen. Het was een echt gildefeest, ook zonder kaas, vet rundvlees, rijst en boter.