Terugblik op vorige nummers

Zomer 2016 - 37ste jaargang nummer 1 - blz. 36 t/m 38 -
DIRK MARA RIJK HENDRIK KROON (1909-1945)

Het is verrassend dat soms na geruime tijd toch nog een spontane reactie komt die niet verwacht was, dit keer reageerde de enige zoon van D.M R. H. Kroon. In een geanimeerd gesprek met David en Anat Kroon werd ons nog veel aanvullende informatie verstrekt. Mocht er ooit nog een mogelijkheid komen voor een nieuwe weg, hof of iets dergelijks in de 'Soester' verzetsheldenwijk (met twee straatnamen kun je het eigenlijk geen wijk noemen) dan is onze suggestie de Dirk Kroonlaan!

Dirk Kroon is geboren in Den Haag aan de Van Merlenstraat, er zijn nog wel een paar foto's uit zijn jeugd bewaard gebleven. Als dienstplichtig militair is Dirk geen voorbeeldsoldaat, in zijn logboek zijn er verschillende berispingen opgetekend. Wel is hij bevorderd tot sergeant bij de Genietroepen. Het kleine gezin Kroon vestigde zich rond 1931 in Soest. Hoewel met groot verlof werd Dirk toch opgeroepen bij de mobilisatie in 1939 en in de meidagen van 1940 was hij gelegerd bij Kornwerderzand aan het begin van de Afsluitdijk, een van de weinige plaatsen waar het Nederlandse leger wel stand wist te houden tegen de Duitse overmacht. Na de capitulatie hervatte Kroon zijn werk als elektrotechnicus. Netals veel andere militairen sloot Dirk zich aan bij de OD (Ordedienst), een van de landelijk werkende verzetsgroepen. Ook was Dirk lid van de Vereniging van Vrijwillige Brandweer Soest en in dat verband betrokken bij de verdwijning van het bevolkingsregister van Soest. Dirk hielp ook Joodse onderduikers, maar het is niet duidelijk hoe zijn moeder M. Kroon-van Ginkel over de opvang van deze mensen dacht. Ze heeft de liefdesrelatie van Dirk met de Joodse Henriëtte Suze Bernard (1925-2008) niet kunnen accepteren en haar ook de indirecte schuld gegeven van de dood van haar zoon. In een naoorlogse verklaring omschrijft zij Henriëtte als een "brutaal, lichtzinnig en dom meisje". Haar enige kleinzoon, de bovengenoemde David, heeft ze niet erkend en ook de erfenis (waaronder de opbrengst van het huis aan de Wieksloterweg WZ 3a) is hij misgelopen. De directe schuld van de poging van arrestatie van Dirk Kroon op 9 of 10 december 1944 aan de Wieksloterweg 3a wordt door zijn moeder gegeven aan een 'Arnhemse evacué H.G.M. Vroom en zijn frau Anna Dudzik'. Deze zouden het op hun huis voorzien hebben.

Pas op 10 juli 1945 is bij de Burgerlijke Stand in Bussum de aangifte van geboorte van David gedaan door zijn moeder, het kind was dus al een half jaar oud. David werd aangegeven als Dirk Mara Bernard maar zijn roepnaam werd David. Moeder Henriette was na de oorlog teruggekeerd naar het ouderlijk huis in Utrecht. De meeste van haar familieleden hebben de oorlog 'overleefd'. Een tante en haar echtgenoot, beiden arts, door gedwongen mee te werken aan de experimenten van de beruchte Josef Mengele. David kreeg pas in 1952 dankzij een rechterlijke beslissing de achternaam Kroon, inmiddels was grootmoeder Kroon-van Ginkel al overleden. Enkele andere verzetsmensen getuigden dat Dirk en Henriëtte 'voor het verzet' getrouwd waren. Henriëtte Bernard was ondertussen gehuwd met de heer G.J. Schellenkens. Waarschijnlijk zijn de spanningen in de Tweede Wereldoorlog te groot geweest, volgens David leed zijn moeder aan Borderline.Het gezin Schellenkens is in 1962 geëmigreerd naar Israël. David is in 1980 definitief teruggekeerd naar Nederland. David Kroon is terecht trots dat zijn vader postuum het Verzetskruis toegekend heeft gekregen. Vrij uniek, want het Verzetskruis is dat maar 95 keer. Later is wel een Verzetsherdenkingskruis ingevoerd, waarvoor de selectienormen wat minder stringent waren, deze is wel 15.000 keer toegekend.

David Kroon was ook in het bezit van het Mobilisatie Oorlogskruis van zijn vader, zoals de naam al zegt hoefde je daarvoor alleen een half jaar gemobiliseerd te zijn geweest en zeven en halve gulden te hebben betaald. Wel zou overwogen kunnen worden om een Stolperstein te plaatsen aan de Wieksloterweg WZ 3a, weliswaar zijn vanuit het huis voor zover bekend geen onderduikers weggevoerd door de Nazi's, maar wel de eigenaar/hoofdbewoner. Ook weer niet letterlijk want Dirk Kroon wist te ontsnappen op 9 december 1944 via een zolderraam en vandaar uit verder te vluchten. Herman Schoemaker (1943-2016) vertelde mij het verhaal dat zijn moeder onverwachts een vluchtende man in de tuin aantrof, die om een schuilplek in huis vroeg. Moeder Schoemaker was bang voor haar jonge gezin en in de luttele seconden waarin ze kon beslissen, weigerde ze haar medewerking, volgens de overlevering zou de vluchtende man Dirk Kroon geweest kunnen zijn. Het gezin Schoemaker woonde toen aan de Prins Hendriklaan. Vrijwel zeker is hij dezelfde dag nog opgepakt, maar de details ontbreken nog.
Dank voor de aanvullende informatie.