Thuis heb ik nog een ansichtkaart (3) Colenso

Gelukkig hebben we nog een foto, maar verder is er bar weinig wat herinnert aan de imposante buitenplaats "Colenso". Natuurlijk het straatnaambordje en het park, maar weinig inwoners van Soest zullen weten dat het een imposante buitenplaats was. In het boek "De straat waarin wij wonen" van oud gemeentevoorlichter Ben J. van Os wordt wel een korte geschiedenis beschreven, maar verder onderzoek van G.JM Derks geeft toch een iets andere uitkomst. Daarnaast hebben we aanvullende infbrmatie verkregen van de heer Henk van Esch, kleinzoon van de 'tuinman' van Colenso. Hij heeft circa acht jaren terug de woning van zijn grootvader H.J. van Esch kunnen kopen.

Ontstaan
In de negentiende eeuw kreeg Soestdijk steeds meer aantrekkingskracht van de gegoede burgerij. In de eerste plaats de nabijheid van Paleis Soestdijk en later in de tijd een betere ontsluiting door de aanleg van spoorlijnen. De Vredehofstraat, die in de negentiende en eerdere eeuwen nog de functie van dijk had en daarom de naam Soestdijk droeg, was altijd al een belangrijke verbindingsweg. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er een herberg stond. Deze herberg, De Lindeboom, was al enkele generaties in het bezit van de familie Schimmel. De laatste herbergier was Gijsbertus Schimmel (1806-1872), zijn dochter Maria Schimmel (1836- 1913) huwde in 1858 Anne Willem Witsen Baron Straalman (1819- 1887). De baron heeft de herberg laten slopen om de buitenplaats "Witsenburg" te bouwen. Het echtpaar kreeg geen kinderen en daarmee stierf het geslacht Witsen Straalman maar ook het geslacht Straalman uit. Na het overlijden van de Baronesse Straalman-Schimmel bleek zij in het bezit van een uitgebreide verzameling 'oude kunst', er wordt geschreven over schilderijen van Breughel, Aelbert Cuyp, Paulus Potter en anderen.

Nieuwe eigenaren en bewoners
In 1878 werd de "Witsenburg" verkocht aan de Amsterdamse bankier Joseph Cahen, die de buitenplaats vernoemde naar zijn overleden echtgenote Batseba ofwel Elisabeth Mendes en het dus de naam "Villa Elisabeth" kreeg. Twee jaar later, in 1880, was de bankier Jan Luijmbartus ten Have de nieuwe eigenaar en wijzigde de naam in "FairHill". Hij kocht ook de naastgelegen buitenplaats "Schoonoord" aan, die door Amsterdammer Jan Jacob Knuppel was gesticht. Mogelijk was hij ook de bouwheer van de ingrijpende verbouwing waarbij er een verdieping op werd gezet.

Familie Cankrien
Anthony Cankrien (1844-1931) en Anna Josina Cankrien-Hoffman (1852-1929) kochten de buitenplaats "FairHill" aan in 1897. In die tijd speelde de Boerenoorlog in Zuid Afrika en Cankrien was anti-Brits. Een van de 'boerenleiders' was John William Colenso (1814-1883) die een belangrijke veldslag had gewonnen. Het gebied waar de veldslag plaats had werd daarna "Colenso" genoemd. Cankrien besloot om de naam "FairHill" (soms ook "GreenHill" genoemd) te veranderen in "Colenso". De oudste zoon van Hendrik van Esch is zo geïnspireerd geraakt door Anthony Cankrien dat hij in 1948 geëmigreerd is naar Zuid-Afrika.
We hebben nog niet kunnen achterhalen waarmee de familie Cankrien de geldmiddelen heeft vergaard om deze buitenplaats te kunnen betrekken. De vermelding van het wethouderschap van Kralingen in 1885 zal niet zoveel zoden aan de dijk gezet hebben. "Colenso" had een mooi park en daarvoor was personeel nodig. In 1897 nam Cankrien de toen jonge Hendrik (H.J.) van Esch aan die leiding moest geven aan de tuinploeg, circa vier tot zeven man. Naast Van Esch was Hendrik van der Lugt een trouw medewerker, door zijn overlijden kwam er aan het 36-jarige dienstverband een einde. Op 9 mei 1917 staat in het Amersfoortsch Dagblad/De Eemlander een staatje van de hoogst aangeslagenen in de belasting, zij zijn verkiesbaar voor de Eerste Kamer. Vier inwoners van Soest staan op deze 'quote 500' en wel oud-burgemeester C.J.W. Loten van Doelen Grothe, C.E.F. van Beveren (onderdirecteur Amstel bierbrouwerij), J.E. Mendes en A. Cankrien. Na het overlijden van de heer A. Cankrien werd gezocht naar nieuwe mogelijkheden voor het complex, in 1938 werd gedacht aan de bouw van 28 dubbele landhuizen.

De tuinmanswoning
Voor Hendrik werd in 1907 het nog bestaande huis gebouwd (Vredehofstraat 28) dat ontworpen was door de gemeentearchitect J.H. Ingenhaag. Wel was er een bijzondere voorwaarde: de dienstwoning mocht geen ramen of deuren hebben die zicht gaven op het landhuis, mevrouw Cankrien wenste niet bekeken te worden door haar personeel. Hendrik van Esch en zijn echtgenote hebben ongeveer 50 jaar in het huis gewoond. De volgende familie die het huis bewoonde was de familie Van Nimwegen. Inmiddels woont hier de kleinzoon met vrijwel dezelfde naam (Hendrik is nu Henk) die we ook 50 jaar woongenot gunnen.