Terugblik op de vorige nummers van het blad

Redactie

Herfst 2016 37ste jaargang nummer 2
blz. 4 Walde Salomonsky (1845-1932)
Van Walde Salomonsky is niet alleen een plaquette bewaard gebleven maar ook een schilderij. Dit schilderij, dat wel even afgestoft is voor de foto, wordt in het depot van Museum Soest bewaard. De kunstenaar heeft het schilderij wel gesigneerd, maar de naam kon niet herleid worden naar een kunstschilder. Het schilderij was volgens een begeleidende notitie afkomstig uit het Cavalerie Museum bij de Prins Bernhardkazerne in Amersfoort, mogelijk heeft het daarvoor in Oranjehof/ Darthuizen gehangen. 

Herfst 2016 37ste jaargang nummer 2
blz. 34 familie Regnery en IJssalon Nieuwerhoek
De redactie dacht bij de familienaam Regnery dat die mogelijk uit Italië afkomstig was, met wat stamboomonderzoek bleek de naam Regnery/ Regnerus al in de 1 7de eeuw in Friesland gebruikt te worden. Dit werd door de familie Regnery bevestigd. Van de huidige ijsverkopers, de gebroeders Berner, was Pascal als eerste werkzaam in de ijssalon, hij deed daar vakantiewerk. Rogier was zakelijk gezien op papier de eerste ijsverkoper.

Zomer 2016 37ste jaargang nummer 1
blz. 22 Belgische militairen geïnterneerd
De geïnterneerde Belgische militairen in het Kamp bij Zeist deden allerlei dingen als tijdverdrijf. Een van de creaties van toen is nu nog steeds te bezichtigen in Soesterberg. De militair J. van Hoof heeft het portret van Ludovicus Rademaker geschilderd of nageschilderd. Of Van Hoof de naam niet wist of omdat er toch een origineel was: Van Hoof heeft het schilderij de titel "De eerste herder van de parochie Soesterberg 1837-1872" gegeven.
Rademaker was inderdaad de eerste pastoor van Soesterberg, maar hij gebruikte niet gaarne de term 'parochie'.
Hij had de statie Soesterberg opgericht in de tijd dat de bisschoppelijke hiërarchie nog niet hersteld was. Pastoor Rademaker was geen voorstander van de omvorming van staties naar parochies, want dat beperkte zijn zeggenschap. Het schilderij hangt in de ontvangstruimte van de Carolus Borromeuskerk aan de Rademakerstraat, er hangt ook een minuscuul fotootje van het hoofd van Ludovicus Rademaker. Het lijkt erop dat J. van Hoof de kleding volgens de pastoorsmode van 1917 geschilderd heeft, de sjerp om het middel komt op oudere foto's van pastoors minder vaak voor.

Zomer 2016 37ste jaargang nummer 1
blz. 35 huisarts A.J.W. Hagedoorn
Er wordt wel vermeld dat de vader van huisarts Arend Jan W. Hagedoorn (1911-1976), Arend Lou rens Hagedoorn (1885-1953), geneticus was. Bij zijn huwelijk was hij 'doctor in de philosophie'. Zijn moeder Anna Cornelia Hagedoorn-Vorstheuvel La Brand (1885-19??) werd in het adresboek 1937 wel als arts vermeld. Gezamenlijk hebben ze verschillende publicaties over genetica geschreven. Nog een opmerkelijk zoekresultaat uit de notulen van de gemeenteraad Soest 1930 (blz. 300): een schrijven van Dr. A.L. Hagedoorn te Soesterberg, dd. 20 juli 1930, inhoudende de medeedeling dat de geiten fokvereeniging St. Jacob te Soesterberg opgeheven is, en dat de voor 1930 ontvangen subsidie in de gemeentekas teruggestort zal worden.

Zomer 2016 37ste jaargang nummer 1
blz. 49 Hoeve Bouwlust in Laag Hees
We kregen nog een reactie van de heer J.J. Meerts, de gebiedshistoricus van Laag Hees. In het artikel wordt geschreven dat Andries de Wilde zes boerderijen liet bouwen, die hij naar zijn zoons en een dochter vernoemde. In het vorige nummer was de reactie van Jean Meerts al dat de Charlottehoeve naar de dochter van de volgende landgoedeigenaar Insinger vernoemd was. Overigens was de Charlottehoeve wel gebouwd in opdracht van De Wilde maar dan als naamloze tuinmanswoning. De boerderijen zijn niet tegelijkertijd gebouwd maar over een periode van 30 jaar. Als eerste de Andrieshoeve in 1827, daarna de Cristoffelhoeve in 1836. De Gerrit Juliushoeve, nu bekend als Wijkerhoek, werd rond 1845 gebouwd. Rond 1850 de al beschreven hoeve Bouwlust (Turfweg 5) en de Lodewijkshoeve rond 1852, deze hoeve is afgebrand. Recent heeft Meerts nog ontdekt in de oude kasboeken van De Wilde dat boerderij "De Kooi" ook in opdracht van Andries de Wilde is gebouwd.

Winter 2015 36ste jaargang nummer 3
blz. 42 Huisartsen in Soest in het Interbellum
Er blijken nog meer artsen te zijn die hun diensten aangeboden hebben en wel D. Vrolijk. Hij vestigde zich in Soest aan de Steenhoffstraat 75, een huis dat door aannemer Slob uit Baarn al in 1925 was gebouwd. U was daar welkom op het spreekuur van 1 tot 2 uur, naar we aannemen in de middag. Hij vermeldde in de advertentie in "De Soester" van 28 juni 1930 dat hij gespecialiseerd was in 'tropische ziekten'. Bij die enkele advertenties bij zijn vestiging is het gebleven, waarschijnlijk is hij niet vrolijk geworden van de klandizie en weer spoedig vertrokken. Nog geen half jaar later probeert arts Joh.P. Schouten ook een praktijk op te richten, volgens krant "De Soester" van 31 januari 1931 was deze homeopathisch geneesheer gevestigd aan de Emmalaan 9. Ook van deze arts werd na vestiging niets meer vernomen.

Winter 2015 36ste jaargang nummer 3
blz.44 t/m 46 verzetsman Jan Hendrik Bezaan 
Een tweetal reacties, Wim de Kam reageerde met de vraag welke definitie voor 'verzetsman' gehanteerd wordt. Na de oorlog was iedereen graag de verzetsheld maar achteraf kwam toch meer bezinning. Was bijvoorbeeld het in de brand steken van boerderijen van NSB'ers een verzetsdaad? Misschien was Jan Hendrik Bezaan minder heldhaftig dan wij aanvankelijk dachten. De tweede reactie was van een buurtgenoot. Na de oorlog is mevrouw Bezaan-Majoor hertrouwd, mogelijk is haar
gekozen levenseinde een indicatie van een stukje onverwerkt verleden. Ongeacht of Jan Bezaan 'goed of fout' geweest is zal zijn verblijf en zijn overlijden in Bergen-Belsen genoeg reden moeten zijn om hem toch wel als oorlogsslachtoffer te beschrijven.

Herfst 2014 35ste jaargang nummer 2
blz. 30 Gezondheidszorg in Soest (2)
In dit artikel worden de medisch beroepsbeoefenaren in de jaren 1850-1880 beschreven. Daarbij is een chirurgijn over het hoofd gezien, niet verwonderlijk want hij heeft maar ongeveer
twee maanden in Soest gewoond. Het is de heer Isaac Breemer (1830-1896) van beroep chirurgijn, die zich op 9 april 1877 met zijn gezin vestigt op "Huize Hofslot" te Soest (nu omgeving Birkstraat 113). Bij zijn inschrijving, circa 46 jaar oud, geeft hij aan rentenier te zijn en levert geen bewijzen van medisch kunnen in. In de nacht van 11 op 12 juni 1877 vindt er een catastrofale brand plaats en kan het gezin zich ternauwernood redden, naast Isaac is dat zijn echtgenote Paulina Zoest (1849-1891) en de kinderen Johanna Paulina Breemer (1874-1922) en Joseph Isaac Breemer (1875-?). In het uitgaande brievenboek van burgermeester Martini komt wat delicate informatie tevoorschijn: hij schrijft aan de officier van justitie "dat de geredde ijzeren brandkast uit het verbrande perceel vooralsnog niet met de daarbij behoorende sleutel door den heer Bremer in spijt van daartoe aangewende pogingen is kunnen geopend worden". De burgermeester geeft de gemeenteveldwachter opdracht om onopvallend bij de puinhopen van de buitenplaats te blijven toeven om het eventueel ontsluiten van de brandkast gade te slaan. Waarom de burgermeester argwanend is wordt duidelijk in de laatste regel: "naar het gerucht is hij een chirurgijn die met geheime middelen werkt". In
de kranten van die tijd was hij al eens beticht van kwakzalverij, toch bleef hij adverteren als chirurgijn die je van bijna alle kwalen kon afhelpen. Op 22 juni 1877 wordt hij uitgeschreven naar Amsterdam, even later wonen ze in Rotterdam. Het gezin breidde zich uit en van rentenieren kwam niets terecht. In 1883 staat hij bij de rubriek "Faillissementen" genoteerd als "kennelijk onvermogend".

Herfst 2014 35ste jaargang nummer 2 blz. 32 A.M. Romijn en
Voorjaar 1997 17de jaargang nr. 4 blz. 5 en 6 De familie Wantenaar.
Bij de paragraaf over Anthonie Marinus Romijn werd geschreven dat er geen vermeldingen in het digitale krantenarchief zijn gevonden. Toch blijkt hij wel genoemd te zijn: in de "Amersfoorsche Courant" van 7 september 1866 en in "De Tijd" van 29 september 1866. Hij heeft een succesvolle amputatie verricht van de arm van Theunis van 't Klooster.
De toen 20-jarige Theunis was boerenknecht bij Aart Wantenaar (1834-1866) in de Birkt en bij het plaggen steken op de Soesterbergse heide hadden ze niet ontplofte munitie gevonden. Deze munitie was door de veldartillerie achtergelaten Ze hebben door wat vuur rond het projectiel te leggen het tot ontploffing gebracht, helaas raakten beiden gewond.
Theunis gaf heelkundige Romijn toestemming tot amputatie, Aart, wiens dijbeen zwaar gekwetst was, deed dat niet wat tot gevolg had dat hij na een smartelijk lijden enkele weken later stierf. Theunis kreeg in de volksmond de bijnaam 'Theunis eenarm', deze overlevering was ons via Gérard Derks bekend.

Herfst 2014 35ste jaargang nummer 2
blz. 34 Gezondheidszorg Soesterberg in de negentiende eeuw:
Vroedvrouw Christina Perton-van der Valk (1821-1878) De heer Ruud Hopster beschrijft in "De Hooglander" de verloskundige hulp in Hoogland. Een van de vroedvrouwen die in Hoogland dienst heeft gedaan was Christina Perton-van der Valk. Zij was vroedvrouw in Soesterberg tussen 1852 en 1864, daarna kon zij haar werkzaamheden niet voortzetten vanwege ziekte. Wanneer zij haar werk weer kon hervatten is niet bekend, wel dat zij eind 1874 solliciteerde in Hoogland en daar ook werd aangenomen. Haar eigenhandig geschreven brief bevat wel wat spelfouten, maar als gediplomeerd vroedvrouw had zij andere vaardigheden. Waarschijnlijk verdiende ze meer in Hoogland dan in Soesterberg, daar was haar traktement 150 gulden per jaar. Mocht u denken dat een vroedmeester de mannelijke variant is van een vroedvrouw, dan beschrijft Hopster het verschil: een vroedmeester mag gereedschap (verlostang) bij een verlossing gebruiken, de vroedvrouw moet het met 'blote handen' doen.

Lente 2013 33ste jaargang nummer 4
blz. 40 huize Buitenzorg in Soest Zuid

"Buitenzorg" aan de Heideweg 52 staat op dit moment in de actualiteit, in het bovengenoemde nummer werd al om informatie gevraagd. Naast de gebruikelijke archiefbronnen op het internet heeft mevr. Nel van Baaren gegevens naar ons gemaild. In de twintiger jaren van de vorige eeuw is er een vereniging opgericht met als doel stichting van een Christelijk rusthuis. Blijkbaar verloopt de werving van geldmiddelen voorspoedig en architect P. Beekman maakt een ontwerp. Hij was voor Soest een zeer productieve architect, waarover nog veel te weinig geschreven is; zijn bekendste ontwerp is ongetwijfeld de Emmakerk in Soestdijk. De aanbesteding van de bouw van Buitenzorg was op 16 december 1927 in "De Gouden Ploeg". Het werk werd gegund aan aannemer J. Mets alhier voor 29430 gulden (G & E 6-1-1928). Volgens die aankondiging kwamen er in het tehuis 25 kamers. In het adresboek 1937 wonen er twaalf dames en drie dienstbodes, daarbij staat ook de geloofsovertuiging van de bewoners: Nederlands Hervormd, Evangelisch Luthers of geen kerkgang. Was er onderbezetting of financieel wanbeheer of een andere reden om het rusthuis vanwege faillissement te sluiten? Op 6 en 20 augustus 1940 wordt het complex geveild krachtens art. 1223 van het B.W. door de notarissen Th. Snellen uit Utrecht en A.O. Dammers uit Soest, wederom in De Gouden Ploeg. De eerste keer was het gebouw ingezet op 10 000 gulden, twee weken later werd het gekocht voor 29 500 gulden door E. van Eeden. Eduard van Eeden was notarisklerk bij notaris Dammers en zal in opdracht van de congregatie van Onze Lieve Vrouw ter Eem gehandeld hebben. Inmiddels was het tehuis al in gebruik door het Duitse leger. Na de oorlog zijn er evacués uit de omgeving van Arnhem opgevangen, daarna is het gebouw min of meer 'gekraakt'. Bovengenoemde congregatie heeft gerechtelijke stappen ondernomen om het gebouw voor eigen gebruik te kunnen aanwenden, wat niet gelukt is. De Joodse verpleegster Henriette Heimans (1895-1982) verzorgde daar 'ouden van dagen` op sociaal-democratische grondslag. In 1946 vonden er ook evangelisatiebijeenkomsten plaats. In de plaatselijke media wordt geschreven dat dit rond 1952 beëindigd is, maar dokter J. Kuipers (1929 -2014) beschrijft in zijn manuscript dat hij veel waardering had voor het werk van mejuffrouw Heimans. Kuipers heeft de praktijk in 1958 overgenomen van dokter Donker, in dat jaar stopte de directrice H. Heimans met werken en sloot het rusthuis haar deuren. Onduidelijk is nog steeds hoe de schoorsteen kon roken, de gasten waren zeker niet bemiddeld. Vanaf die tijd werd het een retraitehuis met de naam Regina Pacis, er werd een kleuterschool bijgebouwd en verschillende lezers zullen hun eerste onderwijs daar gehad hebben van de nonnen. Met de integratie van het kleuteronderwijs in het basisonderwijs verviel deze taak maar ook de oplopende leeftijd van de zusters zal meegespeeld hebben. Rond de eeuwwisseling betrokken de paters Salesianen van Don Bosco het pand en werd het weer meer een 'rusthuis'. Op dit moment is er een voorstel om dit beeldbepalende pand te slopen en vervangende woningbouw te doen, goed dat de geschiedenis al enigszins beschreven is.