De wijk 't Hart in de jaren tussen 1930 en 1955 deel 1

Jan Veldhuizen mmv Piet van Elteren

Dit is het eerste deel van het verhaal over de jeugdjaren van Jan Veldhuizen in de wijk 't Hart, geboren aan de Belvédèreweg. Het verhaal is enigszins bewerkt en aangevuld door Piet van Elteren, die zelf ook een deel van zijn jeugd daar heeft doorgebracht.

lk herinner mij 't Hart, ondanks verschillende geloofsovertuigingen, als een hechte gemeenschap waar de mensen veel voor elkaar over hadden. Die verschillende geloofsovertuigingen zorgden ervoor dat de jeugd hun opleiding volgde aan de school die bij hen paste. Mijn vrienden zaten net als ik op de Openbare Lagere School aan de Beetzlaan (de huidige Prins Willem Alexanderschool). De katholieke jongeren gingen naar de Mariaschool aan de Mariastraat, met meester Nijhuis als schoolhoofd. De protestantse kinderen hadden het moeilijker. Die moesten helemaal naar de "School met den Bijbel" (de Da Costaschool) aan de Prins Bernhardlaan, met schoolhoofd Van der Flier.

Op straat maakte het allemaal niets uit op welke school je zat. We waren simpelweg 'De Hart Boy' die in onze buurt een schitterende jeugd beleefden, ondanks dat we maar weinig te "makken" hadden. Veel, heel veel is er inmiddels veranderd als ik terugdenk aan de tijd dat ik als klein jongetje op de Belvédèreweg 3a woonde. De Belvédèreweg ontleent zijn naam aan de belvédère (een dure naam voor een uitkijktoren) die er in het bos stond. Dit houten gevaarte van zo'n 20 meter hoog heeft er tot 1930 gestaan.

lk denk dan aan het oude bos van Beckeringh dat grensde aan de Belvédèreweg. Daar werd aan de overkant van waar wij woonden het vroegere bedrijf Foxboro gevestigd. Daarvoor in de plaats is TBS en Ballast Nedam gekomen. De weg eindigde bij het Oude Grachtje waarlangs later de Koningsweg werd aangelegd, dwars door het bos van Beckeringh dus.

Aan de overkant van het Oude Grachtje woonde op nummer 5 de familie Bos en heel in de verte kon je de boerderij van Wout Berkhof tussen de weilanden zien liggen. Het voetbalveld van de katholieke vereniging DIOS (Door Inspanning Ontspanning Soest) lag links aan het einde van de weg.

De grote inspirator van deze voetbalvereniging was de heer N.C. Baltus, die woonde aan de Krommeweg en werkte op Mariënburg. Zijn zonen Nico, Anton en Jan hoorden bij de Hart Boys. De dochter van het gezin heette Dora. De vereniging ging later samen met de katholieke vereniging Be Quick en ging als fusieclub verder onder de naam B.D.C.  Op dit DIOS-terrein speelden wij met de jongens van van 't Hart jarenlang onze onderlinge partijtjes. Rinus van Breukelen, zoon van aannemer Willem van Breukelen van de Korte Hartweg, had toen al een echte leren bal, dus Rinus besliste wie er mee mochten doen. Wel was het verboden om op het DIOS terrein te voetballen, want het paard van Dorus de Zoete, groenteboer aan de Hartweg, graasde daar. Daar stoorden wij ons natuurlijk niet aan en we voetbalden er dagelijks tot het donker werd.

Als de oude Dorus op zijn transportfiets verscheen en de jacht op ons opende, stoven wij naar alle kanten. Op het toenmalige DIOS terrein staat nu de golfkartonfabriek vanSmurfit.

Het tegenwoordige Oude Grachtje langs de Koningsweg is door de komst van de Nieuwe Gracht gedegradeerd tot een slootje. Toentertijd was het Oude Grachtje een snel stromend en helder watertje waarin veel snoeken zaten. Smid Piet Schouten (Pieter Kaatje, eigenlijk Piet van Kaatje) was een fenomeen in het zogenaamde strikken van snoeken en al snel hadden wij ook door hoe dat werkte en werden de jongens van t Hart ook snoekenstrikkers. Ook zat er veel paling in het Oude Grachtje, maar vooral in de Praamgracht bij de Scheve Brug. Pieter Kaatje zette daar fuiken en haalde op die manier heel wat vis binnen.

Zakgeld kregen wij nauwelijks, het was er simpelweg niet, en om wat te verdienen zochten wij allerlei mogelijkheden om wat centjes te vergaren. Dat deden wij onder andere door eikels te rapen. Zakken vol verzamelden wij en leverden dat dan in bij Bart van den Brink aan de Laanstraat 78. Alles werd met een unster gewogen. Prijs per kilogram: Inlandse eikels 1 cent en Amerikaanse eikels 2 cent. Ook beukennootjes werden er geveegd (Harm Adams was daar een expert in).

Dan was ook nog vaste prik de tochtjes naar het 'Moeras' en het Pluismeer. In het Pluismeer werd er wel gezwommen, maar wij kwamen er vaak vuiler uit dan toen wij erin gingen. We hadden wel veel plezier.

Behalve voetballen op het DIOS-terrein deden wij dat ook op de 'Driest'. Volgens Piet 't Lam van het Weteringpad betekent 'Driest' onbebouwde grond. Piet heeft op zijn tegenwoordige huis aan de Schaepmanstraat 64 een bordje hangen met de tekst 'Op den Driest'.

Over de na de oorlog volgebouwde Driest met onder andere de Schaepmanstraat,Troelstrastraat enz. liep een zandpad van de Hartweg naar de Koninginnelaan, uitkomend ongeveer waar vroeger de familie lseger woonde. De familie Iseger met onder ander Joop (chauffeur bij Tensen), Wil en Stien. De laatste zat op de Openbare Lagere School bij mij in de klas.

In de buurt was nog een paadje, het Paadje van Seezink. Dit smalle paadje liep vanaf de Nieuwstraat tegenover de Merelweg naar de Hartweg en kwam uit tegenover het huis van de familie Grift. Het paadje van Seezink werd in de volkmond zo genoemd, omdat in een klein alleenstaand huisje halverwege het paadje de nogal forse mevrouw Seezink woonde, die door haar omvang nog maar net door het paadje kon lopen.

Aan de Hartweg woonde ook Henk Onwezen, bijgenaamd 'De Smalle Kater'. Henk had een broer Evert, bijgenaamd 'Duukje', die olie uitventte met een tweewielig karretje met een hit ervoor. Na afloop van zijn dagelijkse rondgang langs zijn klanten belandde 'Duukje' nogal eens in het café van Geurtje Sukel aan de Laanstraat (inmiddels in 1971 gesloopt voor uitbreiding Soest). Als Evert zijn drankje(s) genuttigd had en te vermoeid was om alleen naar huis te rijden, legden de café-bezoekers Evert simpelweg in zijn oliekar en met een 'vort peerd' stapte het hitje feilloos via Laanstraat en Vinkenweg naar de Hartweg (er was toen nog weinig verkeer), waar broer Henk de vermoeide Evert in bed legde.

's Avonds waren de Boys ook altijd actief. Verzamelpunt was `De Hoek', de lantaarnpaal op de kruising Beckeringhstraat/Belvédèreweg tegenover de Krommeweg. Daar werden de plannen voor de avond gesmeed. In de herfst appeltjes pikken uit de boomgaard van de heer Blom die woonde aan de Beckeringhstraat 25. Zijn boomgaard liep naar achteren waar nu de huidige Thorbeckestraat ligt. Ook werd er vaak een bezoek gebracht aan de boomgaard van de weduwe Berkhof (tante Betje) Zij woonde waar nu het bedrijf van Yves Rocher is gevestigd, haar woning grensde dus aan het bos van Beckeringh. Een van onze favoriete spelletjes was het zogenaamde 'paalveroveren'.

Wij organiseerden ook wielerwedstrijden waarbij de jongere Hart Boys het opnamen tegen oudere, gerenommeerde renners als Hessel de Zoete, Jan Kruseman, Jan Elling en zo meer. De route liep vanaf 'De Hoek', Beckeringhstraat, Koninginnelaan, Biltseweg (dat kon allemaal nog omdat er weinig verkeer was), vervolgens Vredehofstraat, Regentesselaan, Koninginnelaan, Nieuwstraat, Beckeringhstraat met als finish 'De Hoek'. Het gebeurde nog al eens dat de oudere renners met hun echte racefietsen het aflegden tegen de jonge Hart Boys. Daar beleefden wij natuurlijk veel plezier aan.

Soest breidde uit en ook 't Hart zag veel nieuwe bewoners komen. De 'Driest' werd volgebouwd, er kwamen nieuwe straten als de Schaepmanstraat, Troelstrastraat, Thorbeckestraat en Groen van Prinstererstraat met daaraan vele woningen. Oude woningen die in de weg stonden moesten verdwijnen, onder andere aan de Belvédèreweg de bakkerij van Gerrit Kruseman, de smederij van Piet Schouten (Pieter Kaatje), de woning van Hendrik van Geijtenbeek aan Belvédèreweg 10 (Hendrik was tuinman van de familie Beckeringh) en ook het huis van Kobus Verkerk in het bos moest worden gesloopt. Aan het einde van de Beckeringhstraat waar vroeger Roel van Hornsveld zijn voor de verkoop bestemde prachtige bloemen kweekte, startte O.L.Zimmerman zijn bedrijf T.B.S. dat onder leiding van zijn schoonzoon E.S. Raatjes tot grote bloei kwam en oprukte naar het voormalige bos van Beckeringh. Later, in de vijftiger jaren verkocht de gemeente zelfs een gedeelte van de Belvédèreweg aan T.B.S. vanaf de Beckeringhstraat tot bij de katholieke begraafplaats. Hierdoor werden de bewoners Ben Rademaker (hij woonde in het houten huisje DJAGA) en Peter Veldhuizen van een rechtstreekse verbinding met de Beckeringhstraat afgesloten.

De eerste tien jaren dat ik woonde aan de Belvédèreweg waren fantastisch. Met Joop, Henk, Cor en Richard van Hunen en de op 't Hoogt wonende broers Jan, Tom, Bob en Max Jansen werd van alles uitgespookt, zoals onder andere het met de katapult schieten op de 'potjes' van de lantaarnpalen. Daardoor moest PUEM-man Werkhoven van de Vinkenweg keer op keer op de hem zo bekende wijze in de palen klimmen om de door ons aangerichte schade te herstellen.

In een volgende aflevering meer over de oorlogsjaren en de middenstand op 't Hart.