Tensen kon zelf niet eens rijden, alleen paard ...

Jan van Steendelaar

Dit keer het tweede artikel dat Jan van Steendelaar al eerder geschreven heeft over autobusmaatschappij Tensen. De basis van dit artikel is de informatie die Cees van Geerestein aangedragen heef, hij was al chauffeur voordat Tensen de onderneming overnam.
Door Jan van Steendelaar

Na de periode Joh. van Geerestein brak de periode Tensen aan. Op 1 mei 1930 nam W.C. Tensen het inmiddels in een nieuwgebouwde garage aan de Birkstraat gevestigde bedrijf over. Hoe dat precies is gegaan, is niet bekend. Waarschijnlijk zo min mogelijk officieel, want van Tensen was bekend dat hij nu en dan impulsief handelde, avonturier die hij was. Daaruit is ook zijn vertrek naar Amerika te verklaren. Zijn boerderij in Andijk was hem kennelijk te benauwd geworden. Hij wilde de wijde wereld in en Amerika leek hem wel wat. Hij kwam in Oregon terecht, waar hij opnieuw een boerderij opzette. Met succes, want z'n bedrijf bloeide in korte tijd op. Zelfs in Amerika was dat in die tijd heel wat en de naam Tensen raakte dan ook al snel in de hele staat bekend, niet in het minst door zijn manier van paardrijden. Hij was nergens bang voor, zelfs niet voor het wildste paard waar niemand mee over weg kon. Alleen W. C. (Bill in Amerika) Tensen (die inmiddels de Amerikaanse nationaliteit had aangenomen) kon het in bedwang houden. In de loop der jaren kwam W.C. Tensen een paar keer over naar Nederland, zoals ook in 1930. In dat jaar nam hij per 1 mei de busonderneming van Van Geerestein over.

Voor wie zijn avontuurlijke inslag en impulsieve handelen kende, zou het geen verbazing hebben gewekt als dat onder een borrel in een café was gebeurd. Een veronderstelling die aan juistheid wint voor wie bedenkt dat W.C. Tensen niet eens kon rijden; behalve paard dan.

Later heeft W.C. Tensen toch autorijden geleerd, maar op een bus zou hij nooit hebben kunnen rijden, want hij heeft zelfs niet het niveau van een gemiddelde automobilist gehaald. In zijn Ford presteerde hij het een keer onder het rijden de versnelling in de achteruit te schakelen. Resultaat: de hele versnellingsbak naar de knoppen. Historisch is ook het verhaal dat hij met de auto naar de kapper ging om zich te later scheren. Bij het weggaan vergat hij dat hij met de auto was gekomen. Hij zag hem ook niet staan en miste hem pas ("m'n auto is gestolen") toen hij in de garage terugkwam waar hij ook niet stond...

Geen gemor
Het bedrijf Tensen kwam in de loop der jaren tot grote bloei. De houten carrosserieën van de bussen werden langzamerhand allemaal vervangen door metalen. De bussen werden steeds groter en comfortabeler, al bleef één euvel hardnekkig bestaan: dat van de lekke banden. Er reden nog steeds veel paardenspannen op de weg. De beslagen paarden verloren nog wel eens een nagel uit een hoefijzer Het leek wel of de rubber banden die aantrokken, dus dan was het weer bandje wisselen. De passagiers waren daar zo aan gewend geraakt, dat niemand erover morde. Tijd was toen nog geen geld en stress was een woord dat niet bestond. Intussen was zoon Piet Tensen in de zaak gekomen. Hij had moeilijkheden gehad op school en werd daarom voorgoed weggestuurd. Vele jaren later kreeg Rob, de zoon van Piet, op dezelfde school problemen. Hij werd ook van school gestuurd en kwam daardoor eveneens in de zaak terecht.

In 1936 kwamen de eersteVolvo'sin dienst, het merk waarmee Tensen tot aan de opheffing als zelfstandig bedrijf in 1980 is blijven rijden. Voor die tijd reden er Minerva's,Diamonds,Fords, en EngelseGuys.Alle bussen werden in de loop van de oorlog gevorderd. Voor de enkele bus die kon blijven rijden, werd het steeds moeilijker voldoende benzine te krijgen. Uiteindelijk werd de leverantie ervan helemaal gestaakt. De oplossing werd gevonden door achter de ene bus een aanhangwagen te koppelen waarin een gashouder was gemonteerd, terwijl op de andere bus over de hele lengte van het dak een soort kist werd gemonteerd met een gasbel erin. Met de gasvoorraad kon net de afstand Amersfoort-Baarn vice versa worden overbrugd, waarna de gastanks bij de gasfabriek in Amersfoort weer moesten worden gevuld. In 1944 moest ook de laatste bus eraan geloven en was er geen openbaar busvervoer meer in Soest.

Rijklaar
Direct na de oorlog doken hier en daar de Tensen-bussen in de bekende rode kleur - destijds uitgezocht door W.C. Tensen - weer op en kon het openbaar vervoer, eerst met één bus, korte tijd later met zeven bussen weer van start gaan. Soms was een bus niet rijklaar. Op een weilandje van Labor aan de Van Lenneplaan stond bijvoorbeeld een bus zonder wielen op blokken. De monteurs slaagden erin ook deze rijklaar te maken. Ze hadden hem na weken zwoegen net op de wielen staan en de motor een beetje aan 't draaien gekregen (de hele buurt stond blauw van de rook), toen er een vrouw aan kwam lopen die informeerde: 'Is dit de bus naar Amersfoort?'

De eerste nieuwe na-oorlogse bus werd in 1946 in gebruik genomen. Daarna volgden er tot 1980 nog tientallen. Tensen - inmiddels was Piet Tensen zijn in 1948 overleden voorganger W. C. opgevolgd - groeide, en daarmee ook het lijnennet. Nadat al voor de oorlog Soesterberg erbij was gekomen, werden na de oorlog ook Hees, Pijnenburg en Lage Vuursche (overigens niet voor lang) bediend, gevolgd door Hilversum, Utrecht en Bunschoten-Spakenburg. Deze laatste route kwam erbij door de overname in 1959 van het busvervoerbedrijf Dijkhuizen in Spakenburg. Hoeveel bussen Tensen in de bijna vijftig jaar van zijn bestaan heeft ingezet, is niet meer te achterhalen. Wél dat er gedurende het hoogtepunt van de onderneming 49 bussen tegelijk in gebruik waren. Niet alleen voor de lijndiensten, maar ook voor binnen- en buitenlandse toerritten die een steeds belangrijker plaats in de activiteiten van de onderneming waren gaan innemen.

Net geen vijftig
Door de verbetering van het totale openbaar vervoer, maar vooral het toenemend autogebruik kreeg Tensen, één van de laatst overgebleven particuliere vervoerbedrijven in Nederland, het in de jaren zeventig steeds moeilijker. Nadat andere maatschappijen eerdere pogingen tot overname van het Soester bedrijf zagen stranden, werd besloten het aandelenpakket Tensen per 1 januari 1980, vier maanden voordat het vijftigjarig bestaan zou kunnen worden gevierd, over te doen aan de Nederlandse Spoorwegen. De NS paste Tensen in de dochteronderneming Centraal Nederland in. Daarmee behoorden de karakteristieke rode autobussen én in dit verband de naam Tensen tot het verleden!

Alle foto's uit de collectie van Jan van Steendelaar.