Uit de bladen

Ton Hartman

De Historische vereniging Soest / Soesterberg heeft met verschillende andere historische kringen en organisaties in de regio een ruilabonnement van hun ledenblad. Soms komen daarin Soest of (oud) Soesders tevoorschijn. De artikelen worden in deze rubriek alleen even belicht. Voor inzage van de oorspronkelijke verhalen bent u welkom op de 2de donderdag avond van de maand in Museum Oud Soest.

Historische Kring Eemnes

In het eerste nummer van 2013 van hun gelijknamige blad besteed Jaap Groeneveld aandacht aan de bevolkingsaantallen van Eemnes in de 19de en begin 20"e eeuw. Hij vergelijkt deze aantallen met de inwonersaantallen van Baarn en Soest. Opmerkelijk is dat de uitgangspositie in 1815 ongeveer gelijk is. Drie boerendorpen met ook qua geloof een gemengde samenstelling. De inwonertallen waren voor Eemnes, Baarn en Soest respectievelijk 1170, 1191 en 1560. Vanaf die tijd gingen Baarn en Soest in bevolking groeien, rond 1860 was het inwonertal verdubbeld. In Eemnes werd deze verdubbeling pas bereikt in 1947! Baarn kreeg rond 1880 een bevolkingsgroeispurt, wat wordt toegeschreven aan de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort rond 1874. Tot 1930 was het de grootste plaats van deze drie, daarna was die eer weer voor Soest. Ergens in de jaren dertig van de 20ste eeuw is ten opzichte van 1815 het inwonertal van Soest vertienvoudigd. Zou dit veroorzaakt zijn door infrastructurele werken zoals de lokaalspoorweg Baarn-Utrecht of zijn er andere aanwijsbare redenen? Voor de toekomstige publicatie "Soest en Soesterberg in de 19de eeuw" geven we de inwonertallen even weer met dank aan Wendy van der Torre van het Landschap Erfgoed Utrecht voor het opzoeken en dhr. Groeneveld voor het publiceren.

In dit overzichtje eerst het jaartal en daarna het aantal inwoners per 1 januari;
1815— 1560,
1833 — 2345,
1840 — 2536,
1850 — 2856,
1860 — 3290,
1870 — 3390,
1880 — 3606,
1890 — 3883,
1900 — 4363,
1910 — 5213,
1920 — 7457,
1930 — 13893,
1947 — 21548.

In vele publicaties over Soest wordt vaak geschreven dat Soest rond 1900 nog steeds een boerendorp was, dit behoeft toch enige nuancering. Indien de helft van de bevolking op een boerderij zou wonen en we een gezinsgrootte van 6 personen aanhouden zouden er 360 boerenbehuizingen gestaan moeten hebben!