De familie Ha(a)ge(n)

Jan de Mos mmv Peter Beijer en Henk Hagen

In van Zoys tot Soest 33-2 is verslag gedaan van het trieste lot van Gijs Gijsbertse Hagen, alias de Spin. In dit tweede deel wordt uitgebreider stil gestaan bij de familie Ha(a)ge(n).

Oudste generaties

De oudste traceerbare voorouders zijn Ghijsbert Aertsz (Arisz) en Willemtje (Wulphgen) Jans, beiden geboren ca. 1635. Zij trouwden op 3 december 1658 te Vuursche. Hun zoon Rijck Gijsberse de Spin (1665) trouwde rond 1699, vermoedelijk in Den Dolder, met Neeltje Aerts (Artz) afkomstig uit Den Dolder, toen een gehucht van niet meer dan 10 huizen. Zij kregen negen kinderen. Neeltje was niet katholiek, en mogelijk Rijk ook niet (zijn vader trouwde in de Vuursche wat een gereformeerde gemeente was), maar laten hun kinderen wel katholiek dopen te Soest. Van twee daarvan is de verdere stamreeks bekend. We volgen die van de oudste zoon Gijsbert Rijksen (Haagen). De tak van de tweede zoon Jan Rijkse de Spin komt uit bij de Soester familie Hagen, waarvan Henk Hagen deel uitmaakt.

Gijsbert Rijkse (ca. 1700 Den Dolder) trouwt op 9 februari 1727 te Soest met Metje Janse Kok (ca. 1700), dochter van Jan Jansz Kok (Cock) en Antje Gerritse van 't Klooster, ook al bekende Soester namen. De oudste zoon Rijk Gijsbertsz Ha(a)gen (ca. 1732-1807 Soest), trouwt op 19 augustus 1758 met Maria (Marritje) Woutersen Natter(t) (1735- 1800 Soest), dochter van Wouter Aertsz Nattert en Neeltje Gijsbertse Koelen, ook afkomstig uit Soest. Van dit gezin weten we meer; Rijk Gijsbertsz was schaapherder, zij kregen 15 kinderen en waren arm (zie Soest in de 17-18' eeuw blz. 177). Hij komt voor in het tweede armenboek van Soest over de periode 1741-1780. Daaruit blijkt dat het gezin op verschillende manieren werd ondersteund. De huur werd betaald, eerst voor een huis aan de Teut (buurtje aan de Korte Melmweg), daarna voor een kamer (!) bij Leonard de Heer op de Grote Melm. Als laatste woonde Rijk in een huis aan het Lang End (nu Burg. Grothestraat), dat zonder kosten door armen werd bewoond. Na 1771, hij was toen 36 jaar met al 10 kinderen, ontving hij wekelijks een geldbedrag om zijn gezin te kunnen onderhouden. Uit de armenkas werd ook geregeld brood betaald, geleverd door de bakkers Van Rhijn, Schouten en Schimmel. In de periode 1774-1775 kreeg hij ook een vergoeding voor gekleurd linnen voor de kleertjes van zijn vele kinderen. Armoede troef dus in die tijd.

Dan volgen we het spoor van deze stamreeks verder van de middelste zoon Gijsbert (Gijs) Rijksen Hagen (1767-1853). Deze Gijs trouwt driemaal. De eerste keer op 4 november 1792 te Eemnes met Gijsbertje Willemse Snoe(c)k (1759-1818), dochter van Willem Martensz Snoeck en Maria Jacobs, beiden uit Eemnes. Dit gezin was minder kinderrijk, slechts vier kinderen. Gijs was daghuurder en werkman. Na het overlijden van zijn vrouw hertrouwt hij op 7 januari 1819 te Eemnes met Hendrika van den Akker (1777-1822), dochter van Dirk Jansen van den Akker en Antje Willemsen Burggraaf, beiden oorspronkelijk afkomstig uit Baarn. Uit dit tweede huwelijk geen kinderen. In hetzelfde jaar van het overlijden van zijn tweede vrouw trouwt hij te Eemnes met Maria van of de Guulker (1761-1846), dochter van Gerrit van of de Guulker en Dirkje (A1(1e) blas, en zij was al vier keer eerder gehuwd geweest.

We volgen nu niet de stamreeks bij de oudste zoon Rijk Gijsbertse Hagen, maar de derde zoon Peter Gijsbertse (1797-1871), waarvan de achternaam wisselend wordt geschreven Ha(a)ge(n). Peter trouwt op 16 april 1837 te Soest met Alida Willemse Pelt (Soest 1806-1876), dochter van Willem Gentsz Pelt (Eenmes) en Cornelia Thoone Kok (Soest). Peter was net als zijn vader daghuurder en woonde aan de Brinkweg B67. Uit dit huwelijk ook vier kinderen.

Ook nu volgen we de stamreeks niet van de oudste zoon Gijsbertus Hagen, maar de tweede zoon Willem Hagen (Haage) (1839-1903). Ondanks de invoering van de Burgelijke Stand werd zijn naam nog wisselend geschreven. Waarschijnlijk beheersten de aangevers de schrijfkunst niet volledig, of de ambtenaren, of misschien zelfs beiden. Willem trouwde op22 juni 1867 te Soest met Maria Sukel (1846-1918), dochter van Gijsbertus Cornelisse Sukel en Gijsberta Kok, beiden ook uit Soest. De naam Gijsbertus komt zo wel erg veel voor in de familie. Willem was boerenknecht, niet bekend is waar hij is gaan wonen. Uit dit huwelijk zijn negen kinderen geboren.

Gijsbertus Haage
We vervolgen en eindigen de stamreeks met de jongste zoon Gijsbertus Haage (1881- 1971). In alle opzichten een kleurrijk persoon. Hij trad drie keer in het huwelijk en zorgde voor veel nakomelingen. De eerste keer trouwde hij op 5 augustus 1904 met Hendrica van Nimwegen (Soest 1884-1918), buiten echt geboren als dochter van Jacobus van Nimwegen (Leusden) en Hendrica van Velzen (Soest). Uit dit huwelijk tien kinderen. Gijsbertus was bestuurder van de paardentram.

Later was Gijsbertus als (hulp)opzichter werkzaam in dienst van de gemeente. Kort na het overlijden van zijn eerste vrouw trouwde hij op 27 november 1918 te Soest met Cornelia Hamstra (Utrecht 1884-1931), dochter van Jacobus Willem Hamstra en Cornelia Johanna Prins, beiden afkomstig uit Breda. Uit dit huwelijk nog eens 5 kinderen. In de korte tijd tussen het overlijden van zijn eerste vrouw en het huwelijk met zijn tweede vrouw woonde er drie maanden een weduwe uit Enschede met haar zoon bij Gijsbertus in als `houdhoudster'. Ook zijn tweede vrouw overleed relatief jong. Op 15 februari 1933 trad hij in Hilversum voor de derde keer in het huwelijk, deze keer met Bonna Makkes (Bunschoten 1890), dochter van Makke Makkes (Nes Ameland) en Bonna Brouwer (Martenshoek). Gijsbertus verhuisde regelmatig. Hij woonde achtereenvolgens op de Nieuwe Weg, Kerkstraat, Veldweg 1 (zie foto) en Molenweg 8, 10 en 12. In mei 1943 vierde Gijsbertus Haage zijn 25-jarige jubileum bij de Dienst Gemeentewerken.

Karel 1 uit het Gooi

Bonna Makkes had voor haar huwelijk met Gijsbertus Haage een relatie met Gerrit Hendrik Antonius Simon (1880-1956), die in het gehele Gooi bekend stond onder de naam Karel 1: de man in de 17° eeuwse Oudhollandse klederdracht. Voordat zij hun 'joyeuze entree' maakten in Laren bewoonden zij in een huisje in Blaricum nabij de Meent. Simon had dit gehuurd maar weigerde huur te betalen met als motivatie dat ieder mens recht heeft op een huis, en als je er eenmaal inzit moet de eigenaar je er maar weer uit zien te krijgen. Zij woonden daarna met een zoon in een oude 'Bokkenstal' in Laren, die zij gekraakt hadden en allerlei daar opgeslagen spullen eigen gemaakt. Eerst werd het door de eigenaar, de heer Van Schoonhoven van Beurden, gedoogd, tot dat het te gek werd en in maart 1925 besloot tot ontruiming. Dat lukte pas na een handgemeen met de politie. Desondanks keerde hij weer terug naar 'zijn huis', werd opnieuw uitgezet en werd het dak van de Bokkenstal te gesloopt om herhaling te voorkomen. Ze leefden voornamelijk van de bij stand en hielden er een veel besproken leefstijl op na. Het gezin verhuisde naar een gemeentelijke noodwoning aan de Mees 1 in Laren. In augustus 1926 werd Bonna door haar buurman aangeklaagd omdat ze zijn boontjes had gestolen om in te maken. Ondanks de lage huur en de vele aanmaningen betaalden zij ook deze keer geen huur. In de Gooi- en Eemlander van 22 december 1927 wordt uitvoerig verslag gedaan van het proces van huisuitzetting. Dat werd eerst uitgesteld omdat de heer Simon (Karel 1) een motorongeluk kreeg. Daarna werd het uitgesteld omdat Bonna verklaarde ongesteld (d.w.z. ziek) te zijn en het bed moest houden. Een geraadpleegde arts weersprak dat waarna onder veel belangstelling tot ontruiming werd overgegaan. De inboedel werd tussen sneeuw en ijs aan de straat gezet, bewaakt door de eigenares. Simon vertrok naar Amsterdam om bij zijn rechtskundig raadsman advies in te winnen. (Het wordt niet vermeld, maar gezien zijn leefstijl zou hij daar ook zijn vertier gezocht kunnen hebben). Moeder en kind kregen de eerste winternacht onderdak bij de buren. De gemeente bood hen daarna nachtverblijf aan, maar voor Karel 1 was geen plaats. In maart 1928 besloot het gezin te verkassen van Mees 1 in Laren naar Zandgaten 118 te Assen. Maar Bonna kwam terug naar het Gooi om kort daarna in 1933 met Gijsbertus Haage in het huwelijk te treden. Uit dit huwelijk ook nog een dochter (1937) en daarna een scheiding en alimentatieverplichtingen.

Tenslotte
Waar de naam van Haage vandaan komt is niet helemaal duidelijk. Het is in ieder geval een geografische aanduiding. Als we kijken naar de uitleg van de naam 's-Gravenhage wordt meer duidelijk. Vanouds werd de plaats Die Haghe of Den Hag(h)e genoemd. Vanaf het begin van de 17e eeuw gebruikte het stadsbestuur officieel de naam `s-Gravenhage, die deftiger klinkt en een samentrekking is van 'des Graven ha(a)ge' (waarschijnlijk werd het toen al opgevat als de Haag (= het bos) van de Graaf van Holland). De eerste leden van de tak Ha(a)ge(n) waren arm, schaapherders, woonden waarschijnlijk in een plaggenhut in de bossen van Vuursche en Den Dolder. Dus dat zou wel een logische verklaring voor de naam kunnen zijn.

De familie Haage wordt in een volgende generatie door huwelijk verbonden met de familie Beijer. Ook een bekende Soester familie. Waar die vandaan kwam valt te lezen in het derde en laatste deel van dit familie-epos.