Uit de bladen

Ton Hartman

De Historische vereniging Soest / Soesterberg heeft met verschillende andere historische kringen en organisaties in de regio een ruilabonnement van hun ledenblad. Soms komen daarin Soest of (oud) Soesders tevoorschijn. De artikelen worden in deze rubriek alleen even belicht. Voor inzage van de oorspronkelijke verhalen bent u welkom op de 2de donderdag avond van de maand in Museum Oud Soest.

Oud Utrecht

Onder de opmerkelijke titel "Tuinenburg bij Soest" is een zoektocht naar de 'oudste' buitenplaats in de provincie Utrecht beschreven (oktober 2012 nr.5). De auteur van het artikel Bram van der Hoven van Genderen constateert dat andere historici het fenomeen buitenplaatsen pas vanaf de 17de eeuw doen ontstaan. In zijn beschrijving vermeldt hij dat naast de kastelen (of versterkte huizen) er oudere buitenverblijven in gebruik waren als 'huys van plaisance'. Onder welke noemer de jachtverblijven vallen wordt niet echt duidelijk. Hoewel de titel anders doet vermoeden is het 'Soest gehalte' van het verhaal maar karig. Over de buitenplaats in Soest wordt samengevat dit opgemerkt; Gerrit van Amerongen, kanunnik van Oudmunster, vermaakt in 1377 aan zijn kapittel een huis met landerijen in de parochie Soest. Dat huis had hij de naam Tunenborch of Tuinenburg gegeven. Aangezien hij in de stad Utrecht een groot claustraal huis bezat wordt door de auteur de conclusie getrokken dat zijn 'tweede huis' in Soest de eerste buitenplaats van het Sticht was. De gebroeders Hilhorst hebben in hun publicatie "Soest, Hees en de Birkt" het huis Tunenburg ook beschreven. Uit die omschrijving is op te maken dat het huis stond tussen de boerderijen aan het Lange Eind, ergens tussen de huidige Van Weedestraat en de Korte Brinkweg, maar waar is niet erg duidelijk. In het blad Oud-Utrecht is een tekening van Tuinenburg opgenomen welke getekend is door Anthonie van Borssum. Deze redelijke befaamde kunstschilder, mogelijk opgeleid door Rembrandt leefde van 1631 tot 1677 en heeft ook achter de Oude Kerk geschetst. Op de omslag van bovengenoemd boek is deze afbeelding te zien. Waarschijnlijk betwijfelen de gebr. Hilhorst de juistheid van de naam Tuinenburg bij de tekening want in hun boek wordt er met geen woord over gerept.

Volgens Ir. R. Meischke in "Buitenverblijven van Amsterdammers voor 1625", gepubliceerd in het "Zeventigste Jaarboek Genootschap Amstelodanum" op pag. 96 is de afbeelding een 'Onbekend landhuis bij Soest". Volgens andere zou het slot Toutenburg in Maartensdijk zijn.

Merkwaardig maar niet onbegrijpelijk is dan ook dat Gérard Derks geen Tuinenburg in het standaardwerk "Soest in de zeventiende en achttiende eeuw" genoemd heeft Daarmee krijgt het verhaal en afbeelding wel een hoog waarschijnlijkheidsgehalte.

Historisch Nieuwsblad juni 2011
Het zal niemand ontgaan zijn dat er weer een nieuwe James Bond film gepresenteerd is. Zoals gewoonlijk draait het verhaal weer over een geheim agent, die hachelijke avonturen beleeft. Oorspronkelijk geïnspireerd op de "Koude Oorlog" lijkt de misdaad in de films meer richting onderwereld te gaan.In Soest hadden we ook een echte 'geheim agent of een "stay behind" zoals het binnen die kringen genoemd werd. In een uitvoerig artikel schetst deze voormalige winkelier waar hij zich in schaarse vrije tijd mee bezig hield. Ingewijden zullen al weten dat hij zich nu op een vooraanstaande positie in onze gelederen bevind. Graag nodigen we onze voorzitter HermanSchoemakeruit om in dit blad meer over die organisatie en de "Koude Oorlog" te schrijven. Bij een fotobijschrift wordt een link gelegd naar twee vermoorden toperiminelen, hoe zit dat? Uit het artikel lijkt het verder om een pure mannenwereld te gaan, zouden er geen beeldschone maar bloedlinke 'femme fatale' in voorgekomen zijn?

De Bewaarsman van de Historische Kring Hoogland.
In dit blad (18de jrg. nr. 3) een artikel over "Een spionnenjager tijdens de mobilisatie". De subtitel is "De avonturen van Jan Brouwer". De auteur Bertus van de Grootevheen is een oomzegger van 'ome Jan', want Jan Brouwer werd door veel meer mensen oom genoemd, ook in Soest. De beschrijving behandelt alleen nog de vooroorlogse periode en stopt inhoudelijk na de meidagen van 1940. Maar voor Jan Brouwer en zijn echtgenote Betje van Hofslot begon toen de oorlog echt en beiden hebben het een en ander meegemaakt. Toen ze enkele jaren na de oorlog in Soest kwamen wonen werden ze toch terecht aangezien als verzetshelden. Niet dat ze daar zelf om vroegen, bescheidenheid paste hun wel.

Maatschappelijk gezien ging hun rol weer verder. Jan Brouwer bleef in de veehandel actief en bouwde zijn vleesgrossierderij uit. Op een gegeven moment nam hij zelfs de exploitatie van het slachthuis aan de Lange Brinkweg van de gemeente Soest over.

Bij de Historische Kring Hoogland weten ze nog niet hoe ze een vervolg geven aan de levensbeschrijving van Jan Brouwer. Het lijkt mij goed om de samenwerking op te zoeken om een objectieve biografie te vervolmaken.