Opmerkelijke krantenberichten

Ton Hartman

Onderlaatst kwam bij het raadplegen van de krantenpagina van de website Archief Eemland het volgende opvallende bericht tevoorschijn. Het bericht is gepubliceerd in de Amersfoortsche Courant van 16 maart 1854.

Hoe betrouwbaar is nu dit krantenbericht? De zoon van wethouder Teunis Smorenburg die bedoeld wordt is Antoon Smorenburg (1827-1904), inderdaad heeft hij de priesteropleiding gevolgd. Op 17 augustus 1851 is hij te Warmond tot priester gewijd en daarna in Mijdrecht als kapelaan aan de slag gegaan. Na enkele maanden is hij verhuisd naar Hoogland waar hij 5 maanden kapelaan geweest is. Tot zover is de waarheid nog geen geweld aangedaan, maar vanaf het moederlijk versterf gaat het geheel mis. Niet moeder Marretje Kolkschoten (ca 1796-1882) maar grootmoeder Antje Smorenburg-Butselaar (ca. 1763-1852) was op 28 februari 1852 overleden. Antoon was op 24 november 1952 als `jonge wereldheer' ingetreden in het klooster van de Lazaristen te Parijs, en na een jaar daarvandaan vertrokken als missionaris naar China. Toen bovenstaand bericht verscheen was hij nog onderweg,hij kwam op 17 juni in het keizerrijk aan. Na zijn terugkeer in 1869 is Antoon nog ongeveer 30 jaar pastoor geweest. waarschijnlijk is zijn ongehuwde zus Rijkje Maria toen zijn huisgenote geweest.

Waarom verspreidde deze krant deze roddels? De Amersfoortsche Courant was in die tijd van een duidelijke protestantse signatuur. De bisschoppelijke hiërarchie, waarmee de katholieken wat meer godsdienstvrijheid kregen, was in 1853 hersteld. Verschillende orthodoxe protestanten, verenigd in de aprilbeweging, konden dat moeilijk verkroppen en bovenstaand bericht lijkt een laatste stuiptrekking van deze groep calvinisten.

Overigens wordt gewerkt aan een levensbeschrijving van deze Antoon Smorenburg, hij heeft op zijn wereldreis wel het een en ander meegemaakt.