Het Groot Gaesbeeker Gilde; 1960 - Wat ging er aan vooraf.

JEJ Hilhorst

Er is veel historie over het Soester Gilde vastgelegd en dat werd dit jaar benut om de jaarlijkse Gildenfeesten ruimer op te zetten. In 1560— nu 450 jaar geleden - werd het Charter van 1560 ook wel "de Caert" genaamd - opgesteld.

In 1960 werd het Gilde na een `stille' periode weer tot leven gewekt en werd het Gildekorps opgericht. Wat ging daaraan in 1960 vooraf.

Het zijn dan moeilijke jaren voor het Gilde. Het wordt vanaf de dertiger jaren stiller rond het Gilde en de crises- en oorlogsjaren zullen daarmee zeker in verband hebben gestaan.

De jaarvergaderingen worden steeds minder plezierig van aard. Het financiële beleid en de landverhuur, waarbij het land toen voor meerdere jaren bij dezelfde gebruiker bleef, waren voor een groeiend aantal leden niet meer zo vanzelfsprekend correct als voorheen misschien werd aangenomen. Kortom er ontstaat een wat gespannen situatie.

In 1958 weigert de kascommissie het financiële beleid goed te keuren en wordt aan het bestuur een soort motie van wantrouwen afgegeven. De ouderman, die dan al 36 jaar in functie is treedt terug nadat de kascommissie een kandidaat ouderman — Wim Schimmel -aandraagt.

Als (ex-)gemeenteraadslid en waterschapsbestuurder was hij niet onbekend, maar voor het Gilde was hij niet actief. Door zijn studie aan het seminarie verbleef hij lange tijd buiten Soest en daardoor niet meer zo hecht gebonden aan de boerengemeenschap, die voor een groot deel de dienst uitmaakte binnen het Gilde en waarbij belangenverstrengeling de besluitvorming wel eens beïnvloedde.

Wim Schimmel, de nieuwe ouderman

Met het in 1959 nieuw gekozen bestuur achter zich nam Wim de opwaardering van het Gilde ferm ter hand. De viering van het 400 jarig bestaan in 1960 van het Charter van 1560 was een eerste goede gelegenheid het Gilde weer op de kaart te zetten.

Via onderzoeken van Engelbert Heupers kwam men in kennis met het oude gebruik van het Koningsschieten. Eigenlijk was alles het toenmalige gildebestuur vreemd.

Vanaf 3 juli 1931 was Wilhelmus MartinusVosspastoor van de H.H. Petrus en Paulus parochie.

PastoorVoss— geboren op 28 oktober 1874 te Herwen en Aerdt - was op 15 augustus 1900 tot priester gewijd in de kathedraal te Utrecht. Hij was achtereenvolgens kapelaan in Albergen (een dorpje in de buurt van Almelo), Wehl (nabij Doetinchem) en Wijk bij Duurstede. In 1914 werd hij benoemd tot pastoor te Buren, daarna te Goor en vervolgens te Soest.

In 1955 is de viering van zijn 55-jarig priesterfeest niet helemaal onopgemerkt voorbijgegaan, maar het was de uitdrukkelijke wens van de 80-jarige dat men er niet teveel belangstelling voor zou tonen. Daarmede is toen rekening gehouden, maar stilzwijgend werd aangenomen dat de dertigste juni 1956 niet zonder meer zou passeren want dan zou WilhelmusVoss25 jaar pastoor van de parochie van de H.H. Petrus en Paulus zijn.

Er werd een feestcommissie gevormd bestaande uit de heren A. Hilhorst (hoofd r.k. mulo), J Hom (eigenaar drukkerij), A.W van Hal (administrateur) , Th.M Peet (secretarieambtenaar), J Koelman (winkelier) en H.G.M Tans(hoofd van St Willibrordusschool), terwijl ook kapelaan Kuyper zijn medewerking aan deze feestcommissie zou geven.

Een uitgebreid feestprogramma, waaraan de schutterij van Aerdt (een van de meest oostelijke Gelderse gemeente in die tijd, grenzend aan Duitsland, thans gemeente Rijnwaarden) zou deelnemen werd voor het weekend van 30 juni —1 juli 1956 samengesteld.

Deze schutterij, die toen 51 jaar bestond — zo vermeldt de Soester Courant van 3 juli 1956 — stelt zich ten doel festiviteiten op wereldlijk en geestelijk gebied stijlvol te doen plaatsvinden. Zij organiseert jaarlijks een kermis, neemt deel aan schutterconcoursen en meet zich met andere verenigingen in defileren, marcheren, vendelzwaaien en schieten.

Op de eerste zondag na 15 augustus is er kermis in Aerdt en dan wordt een wedstrijd gehouden in vogelschieten. Het zogenoemde Koningsschot moet uitmaken wie met zijn echtgenote een jaar lang het Koningspaar zal vormen.

De schuttersvereniging nam echter niet zomaar deel aan de festiviteiten ter gelegenheid van het priesterjubileum in Soest. Met ruim 40 senatoren, vendeliers, een commandant, een majoor, een majoor-kapitein en officieren was men naar Soest gekomen om het feest van de grijze oud-inwoner van Aerdt op te luisteren.

Hiervoor is al aangegeven dat Aerdt de geboorteplaats van pastoor Voss is. Zijn oudere broer was de eerste voorzitter van de schutterij 'Eensgezindheid', die toen 180 mannelijke leden telde, terwijl Aerdt 700 inwoners telde. Herwen en Aerdt, dat Herwen, Aerdt, Lobith, Tolkamer en Spijk omvatte, telde in 1956 totaal 7000 inwoners

Onder de bezoekers uit Aerdt bevond zich een neef van pastoor Voss, die als lid van de schutterij een familietraditie voorzette. Pastoor Voss, die aanvankelijk dacht aan een imitatieschutterij, moest ervaren dat de schutters gekomen waren om met hun aanwezigheid en hun prestaties aan het feest een bijzonder cachet te geven. De prachtige demonstratie, die men anders in Soest nooit te zien krijgt, werd besloten met een afscheidsgroet van vendels en sabels van de schutterij en het spelen van het Wilhelmus, dat door allen werd meegezongen,

Het valt niet te betwijfelen, dat de deelname van deze schutterij destijds in Soest mensen heeft geprikkeld nieuwe initiatieven te ondernemen om het Soester Gilde nieuw leven in te blazen.

Het commissielid Theo Peet — werkzaam op de gemeentesecretarie van Soest — was afkomstig uit Lobith en was zelf ook lid geweest van het Lobitsche gilde 'Eendracht Maakt Macht' en is — zo blijkt uit latere stukken — het Soester Gilde behulpzaam geweest met alles wat het toenmalige Gildebestuur vreemd was.

De viering in 1960 was een prachtig feest dat werd gevierd met een 4-tal gastgilden t.w.: Eendracht Maakt Macht uit Lobith, Sint Catharina uit Tongelre (Eindhoven), Eensgezindheid uit Aerdt en Sint Lambertus uit Helden-Panningen. Uit eigen gelederen was een gelegenheidskorps geformeerd.

Zonder twijfel zijn de activiteiten op die dag voor het Soester gilde van groot belang geweest.

Onder leiding van de ouderman Wim Schimmel is het Gilde verder uitgegroeid en bleek in de loop van de jaren in staat groots te presteren en bijzondere evenementen te kunnen organiseren . Het Gilde heeft nu een bijzondere maatschappelijke positie in Soest ingenomen en is de welverdiende winnaar van de Cultuurprijs 2009

Geraadpleegde stukken:
-"Gildeproat'14ejaargang extra editie Wim Schimmel Ouderman 1958-1991
- Utrechtse biografieën "Het Eemland — deel 2
- Uitgave Gilde t.g.v. 30 jaar Koningsschieten
- De Soester Courant van 3 juli 1956