Uit het Soester verenigingsleven (deel 13); Sportorganisatie Soest

JEJ Hilhorst

In de inleiding op de reeks "Uit het Soester verenigingsleven" heb ik aangegeven dat voetbal wel een geliefd onderwerp zal zijn in deze serie. De eerste bijdrage over voetbal ging over de voetbalvereniging SEC en haar voorgangers. In 1923 werd een vergadering belegd om "te geraken tot de oprichting van eene Soester Voetbal- en Athletiekclub". Wel bestaan er al twee voetbalverenigingen, doch beide kwijnen door gebrek aan orde en goede leiding. De voorlopige commissie deelde mede dat het doel was "alhier op te richten een goed georganiseerde, sterke voetbalclub met beschaafde manieren, waarbij o.a. het vloeken streng geweerd zal worden".

Zo was er in 1923 DOSKO dat speelde op een terrein aan de Koudhoornlaan. In het buurtschap "DeBunt" ontstond op 1 januari 1923 de voetbalvereniging "Soest". Van deze club werd mijn vader Egbertus (Bart) Hilhorst in 1923 bestuurslid/penningmeester.

De leden van de in die tijd bestaande voetbalclubs konden niet besluiten tot een fusie over te gaan en verlieten de vergadering. Staande de vergadering werd besloten tot de oprichting van de vereniging, die de naam ESVAC kreeg.

In dit nummer komt de sportorganisatie Soest aan bod. Aan het begin van het seizoen 2009/2010 telt de vereniging meer dan 1000 leden. De oorsprong van deze vereniging ligt in 1926. Binnen drie jaar na de oprichting van een voetbalclub met beschaafde manieren en waarbij het vloeken streng werd geweerd, werd de behoefde gevoeld een katholieke voetbalvereniging op te richten.

Het was kapelaan (1919-1928) Schaepman (Petrus en Paulusparochie) een doorn in het oog dat sportieve katholieke jongemannen gingen voetballen bij de twee openbare voetbalclubs Soest en Esvac, Hij besloot te komen tot de oprichting van een katholieke voetbalvereniging en zo ontstond in 1926 de voetbalclub "De Ploeg". In de 19e eeuw deed zich door de emancipatie van de katholieken en de gereformeerden al een ontwikkeling in de richting van verzuiling voor. Een hoogtepunt werd bereikt bij de discussies rond het Algemeen kiesrecht enerzijds en de zogenaamde schoolstrijd anderzijds, welke haar beslag kregen in de jaren rond 1917. Begin 20e eeuw verliep ook de ontwikkeling van een moderne gezondheidszorg en de sociale woningbouw voor het overgrote deel langs verzuilde lijnen. Ook in de sportorganisatie is in die tijd deze trend waarneembaar.

Het oprichten van katholieke sportverenigingen was in die tijd gebruikelijk. Deze sloten zich aan bij de landelijke koepel de Nederlandse Katholieke Sportfederatie. Bij gymnastiek kenden wij in ons dorp ondermeer r.k. gymnastiekvereniging "Crescendo"en de christelijke gymnastiekvereniging "Olympia". Maar ook in andere verenigingen treffen wij verzuiling aan zoals in de verkennerij/padvinderij.

In het oprichtingsjaar van "De Ploeg" waarschuwde pastoor (1918-1931) Vossenaar dat er niet op de eerste plaats aan voetbal moest worden gedacht en de heer Verstegen, bestuurslid van de rk sportfederatie stak een waarschuwende vinger op tegen de verleidingen van het "neutrale" voetbal.

Kapelaan C.J van Wijk vervulde een actieve rol binnen de vereniging en zorgde ervoor dat "De Ploeg" een veld aan de Lange Brinkweg kon bespelen. Na een sterke terugval werd begin jaren dertig (het waren zuinige tijden in de crisisjaren en menig lid moest worden geroyeerd wegen achterstallige contributie betaling) de naam "De Ploeg"vervangen door "Be Quick".
De naam "De Ploeg" werd vaak geassocieerd met het onbehouwen schoppen van de katholieken jongemannen en de naam BeQuickwas in die tijd "in". Een nieuw veld aan de Birkstraat (achter café Du Passage", later "De Schouw" geheten) zorgde voor nieuw elan binnen de vereniging. Pastoor Wilhelmus Voss verrichtte de plechtige inwijding. In 1933 werd het eerste elftal kampioen en promoveerde naar de RK Bond.

Een jaar later kreeg de vereniging een nieuw veld op De Eng ongeveer waar nu de speelweide/evenemententerrein nabij de Prins Bernhardlaan ligt.
Hoe groot de invloed van de kerk op het maatschappelijk leven was blijkt ook uit het feit dat monseigneur A.G. Smit, pastoor (1932-1966) van de Mariaparochie Soestdijk, in 1934 in dat deel van Soest ook een katholieke voetbalvereniging oprichtte. Hij werd geestelijk beschermheer van de vereniging, die de naam "DIOS" (Door Inspanning en Ontspanning Soestdijk) kreeg.
Aan het einde van de Kostverlorenweg, nabij het r.k. begraafplaats Soestdijk, vond deze vereniging haar thuishaven. De meeste leden van "DIOS" waren ook lid van "De Jonge Werkman" een katholieke jongerenvereniging van de Mariakerk.

Er heerste tussen de verenigingen Be Quick en DIOS een ongezonde rivaliteit, bepaald geen reclame voor de katholieke voetbalsport. In de jubileumuitgave t.g.v het 75-jarig bestaan van de Sportorganisatie Soest wordt vermeld dat in de geschiedenis ware veldslagen zijn beschreven. "Overlopers belemmerden een goede organisatie binnen de beide verenigingen. Het is nu nauwelijks te geloven dat onze vereniging is samengesmolten uit twee verenigingen die elkaar in deze jaren het licht in de ogen niet gunden".
Het jaar 1936 was een dieptepunt voor de vereniging DIOS. Het 10-jarig bestaan werd nog wel gevierd in het toen pas gerenoveerde "Sint Jozefgebouw", nabij de r.k begraafplaats aan de Dalweg. In 1938 werd echter het voortbestaan van de vereniging ter discussie gesteld. Uiteindelijk werd besloten door te gaan. In 1939 werd een nieuw terrein aan de Ferdinand Huijcklaan (nu bekend als het Gildeterrein) in gebruik genomen. Na moeilijke oorlogsjaren kwam in 1945 toch een fusie tot stand tussen Be Quick en DIOS onder de nieuwe naam Be Quick DiosCombinatie (B.D.C.). Toenmalige aartsrivalen gaan samen verder en na enkele jaren kon men al merken dat het spelpeil drastisch verbeterde.

In de jaren 90 van de vorige eeuw was er wederom sprake van een mogelijke fusie tussen Soester voetbalverenigingen. Deze bleven echter vruchteloos.

Pastoor Lommerse
Hiervoor heb ik al opgemerkt dat de geestelijkheid een grote invloed had. Dat blijkt ook zo rond 1948 als pastoor (1939-1966) R.G Lommerse (bouwpastoor H. Familieparochie) tegen Henk Butzelaar (voormalig makelaar in Soest) vertelde dat hij voorzitter moest worden van de vereniging BDC. En aldus geschiedde. Hij werd voorzitter van 1948 tot 1954 om later, na benaderd te zijn door Henk van Asch (voorzitter 1947-1948), dezelfde functie te vervullen van 1959 tot 1963.
In 1950 wordt na de overwinning in de promotiecompetitie de KNBV bereikt. Een droom die met de degradatie in 1951 weer te niet werd gedaan. In de zestiger jaren floreert de club als nooit te voren. In 1960 promoveerde het eerste elftal na een overwinning op Scherpenzeel, naar de eerste klasse.
De vereniging verkreeg in 1961 Koninklijke Goedkeuring. Het terrein aan de Ferd. Huijcklaan werd verlaten en een nieuw sportpark met clubaccommodatie aan de Bosstraat kon in gebruik worden genomen, daar waar de vereniging ook nu nog haar domicilie heeft.
Niet alleen was er sprake van grote invloed van de geestelijkheid op de vereniging. Onderwijzers uit het r.k. onderwijs droegen de vereniging een warm hart toe. Antoon Hilhorst (R.K Bonifaciusschool / later directeur H. Hart Mulo) was in 1945/46 voorzitter. Mijn broer Evert Hilhorst, onderwijzer van de St Jozefschool (later werkzaam bij de lagere school "De Wiekslag"), was gedurende enkele jaren secretaris van de vereniging. Hilhorst was ook actief als voorzitter van de schoolsportcommissie en de handbalvereniging BDC.
Deze vereniging ontstond in 1950 toen de dames en vriendinnen van de voetballers de dames handbalvereniging oprichtten. Na zijn verhuizing naar Zoeterwoude richtte hij daar de handbalvereniging "Fair Play" op.
Piet Jansen (hoofd van toenmalige St Jozefschool) was van 1946 tot 1970 jeugdvoorzitter. Hij was de grote drijfveer achter het jeugdblad de 'Tam Tam' dat wekelijks, onder andere ook via de katholieke scholen, werd verspreid. Het hoofd van de toenmalige Mariaschool uit Soestdijk, Herman Ankoné, was jarenlang voorzitter ( 1968-1978 en van 1984-1986). Met de komst van Ankoné koos de vereniging voor een organisatie waarin prestaties en gezelligheid hand in hand moesten gaan. Er waren ook grote aspiraties. De vereniging moest een omni-vereniging worden, waarbinnen meerdere sporten beoefend konden worden. De vereniging wijzigde in 1970 haar naam in 'Sportorganisatie Soest'. Alleen atletiek was in 1969 een afdeling van de vereniging geworden.
Dat duurde tot 1983 toen de atletiekafdeling verder ging als A.V. Pijnenburg. Meester Piet Janssen, die vooral het sociale aspect van de vereniging belangrijk vond, stopte in 1970 omdat hij het niet eens kon worden met het selectiebeleid van het bestuur. Een opvolger werd gevonden in de persoon van Theo Westerveld (Malatrasi). Hij bleef jeugdvoorzitter tot 1978 en staat bekend om de organisatie van de befaamde jeugdtoernooien.

In dat jaar nam Herman Ankoné afscheid als voorzitter en werd opgevolgd de heer Cees Boerkoel om in 1984 weer te worden opgevolgd door Herman Ankoné.. Deze tweede bestuursperiode verliep moeizaam en duurde slechts tot 1986. In de periode 1986-1992 wisselden vier voorzitters na een korte bestuursperiode elkaar. In 1992 wordt Paul Smit voorzitter. Kortgeleden afgetreden heeft hij die functie ruim 17 jaar vervuld. In die periode speeldeSoSoest enkele jaren in de hoofdklasse van het zondag amateurvoetbal (1999-2002).
Bij zijn afscheid in september jl. ontving hij uit handen van burgemeester A. Noordergraaf de gemeentepenning.
De vereniging benoemde hem tot erevoorzitter en de heer Van Velden, bestuurslid van de KNVB, reikte hem een zilveren speld uit.

In de jaren 1970-1975 was voormalig bondscoach Jan Zwartkruis hoofdtrainer bij s.o. Soest. S.o. Soest speler Robert Roest verliet de vereniging voor het betaald voetbal bij PC Utrecht, Fortuna Sittard en AGOVV. Van 2006 tot en met 2008 keerde hij terug in het eerste elftal.

Andere spelers die zowel bij s.o. Soest als in het betaalde voetbal speelden zijn Marcel van de Lugt (sc Gooiland), Peter Visee (sc Amersfoort). Ton Wolfsen (GoAhead Eagles),Peter Heemskerk (PC Wageningen), Hi1mi Michi (PC Den Bosch en De Graafschap), Dennis Heijkamp (Helmond Sport), Bas Dreef(Ajaxen RKC), Nico Verburg (FC Haarlem) en Casper Nelis(Ajaxen WillemII).Jasper Kok, oud jeugdspeler van de vereniging, speelde bij RKC en Ajaxen voetbalt het seizoen 2009-2010 weer bij s.o. Soest.

De vereniging kent een sterke organisatie waarin zeer veel vrijwilligers werkzaam zijn. In het kader van deze serie kan de historie van de vereniging slechts in beperkte mate worden weergegeven.
In de bibliotheek van de vereniging in het Museum bevindt zich een uitstekende documentatie over de vereniging, waarvan dankbaar gebruik is gemaakt.