Bij de Jaarwisseling

Wim de Kam

'En laat het heden het verleden vol herinneringen omhelzen en de toekomst vol verlangen' (Uit: De Profeet van Kahil Gibran).

Het verleden omhelzen? Is dat onze opdracht als historische vereniging en stichting Oud Soest?
Mijn reactie is: ja en nee.
Laat ik voorop stellen dat ik constateer dat ook het afgelopen jaar diverse leden en vrijwilligers weer met veel inzet en toewijding zich hebben ingezet voor behoud en toegankelijkheid van aspecten van het verleden. Ik denk hierbij bij voorbeeld aan de vrijwilligers die bij het gemeente-archief werken om genealogische gegevens te digitaliseren of oude foto's en bidprentjes te scannen. Ik denk ook aan de leden van de genealogische werkgroep die elke maand gegevens uitwisselen en elkaar inspireren en helpen bij de aanvulling van bestanden die vervolgens ook voor een breder publiek beschikbaar komen.
Een ander voorbeeld zijn de vrijwilligers die met heel veel geduld en toewijding een oude Utrechtse tentwagen en kroonluchter die de Stichting Oud Soest via een nalatenschap verkreeg, minutieus hebben opgeknapt. Door die activiteiten wordt blijk gegeven van een omhelzing van het verleden en daarbij
wordt niet afgegaan op herinneringen, maar vormen onderzoek en feitelijke gegevens de basis.
Er zit echter ook een ander aspect aan het omhelzen van het verleden vast, waarover ik minder enthousiast ben en die mijns inziens een kritische benadering vereist. En daarbij spelen herinneringen en verhalen een rol.
Uit de meeste levensverhalen die oudere Soesters vertellen - en die bewaard worden in ons archief mondelinge geschiedenis - komt vaak een op herinneringen gebaseerd beeld boven van een geromantiseerd verleden. Ook uit andere verhalen die spontaan verteld worden en waarvan de neerslag soms is te vinden in tijdschriften en kranten komt nogal eens een romantisch beeld van het verleden te voorschijn. Ik merk dit niet op als een verwijt naar de vertellers. Blijkbaar werkt het bij de meeste van ons ouder worden mensen zo - en ik behoor zelf ook tot die categorie - dat nare ervaringen worden vergeten of worden verdrongen en de leuke ervaringen blijven hangen of sommige nare zaken achteraf toch mooier worden voorgesteld dan ze waren. Dat behoeft niet erg te zijn en maakt het leven waarschijnlijk zelfs aangenamer.
Erg - om niet te zeggen ergerlijk - wordt het als de verhalen gepaard gaan met de suggestie dat in het verleden alles beter was en als het verleden wordt verheerlijkt door zich af te zetten tegen het heden en in het bijzonder tegen 'de jeugd van tegenwoordig'. Tegen zo'n omhelzing van het verleden dienen we als historische vereniging nee te zeggen en op z'n minst te zorgen voor een correctie en/of aanvulling van het beeld van het verleden door andere perspectieven te onderzoeken en te tonen.
Bij het uitkijken naar 2009 en de verdere toekomst is mijn verlangen vooral gericht op het uitstralen van een vertrouwen in jongere generaties en de jeugd. Als wij vertrouwen uitstralen naar de jeugd, ook als die soms wat luidruchtig andere paden volgen dan de geijkte, krijgen we dat vroeger of later weer terug in interesse en respect voor de ervaringen in het verleden en de verhalen daarover.
Ik hoop dat u het verlangen met mij deelt en wens u namens het bestuur van de vereniging en de stichting fijne kerstdagen, een goede jaarwisseling en een goed en gezond nieuw jaar toe.

Wim de Kam, voorzitter