Omgang met 'de" geschiedenis en 'het' verleden

Wim de Kam

De jaarwisseling is een mooi moment om even stil te staan bij de manier waarop met 'geschiedenis' kan worden omgegaan en de dilemma's die daarbij spelen. Als historische vereniging en als Stichting Oud Soest (museum) worden we met de vraag hoe om te gaan met 'geschiedenis' regelmatig geconfronteerd.
Net zo min als de Nederlander bestaat (Maxima had daarin groot gelijk) bestaat de Soester niet. Er kan ook geen sprake zijn van de geschiedenis van Soest. Bij alles wat we over het verleden we weten komen zullen we ons ook voortdurend voor ogen moeten hebben dat de historische waarheid niet bestaat. Dat noopt tot bescheidenheid en relativering bij het poneren van meningen over het verleden .Dat behoeft ons echter geenszins te weerhouden om ons met enthousiasme in dat verleden te verdiepen, het kritisch en met respect te onderzoeken en er met elkaar over te publiceren, debatteren enz.
Uit de discussie over de samenstelling van de nationale canon voor het geschiedenisonderwijs is wel gebleken dat je over de onderwerpen waarvan kennis over het verleden belangrijk wordt geacht, danig van mening kunt verschillen. Ook over wat deel dient uit te maken van de regionale canon en lokale canon kunnen de meningen uiteenlopen. Bij de weergave van 'de' geschiedenis van Soest in hoofdlijnen in de gang van het museum, dat in het eerste kwartaal van 2008 gestalte zal krijgen moet dan ook het woordje 'de' uitdrukkelijk tussen aanhalingstekens worden geplaatst. Het is mogelijk dat u onderwerpen mist die u juist zeer belangrijk vind of onderwerpen aantreft waarvan u het belang minder acht.       
Er zijn hedendaagse keuzes gemaakt over aspecten van 'de' geschiedenis van Soest. Datzelfde geldt voor het boek dat in opdracht van de Historische Vereniging door onderzoekers wordt ontwikkeld en beoogt meer licht te werpen op het verleden van Soest in de 17e en 18e eeuw. Ook daarbij is het maken van keuzes onontkoombaar. Uw kritiek op de keuzes mag best klinken.
Bij dit alles komt nog dat om mensen te interesseren voor geschiedenis de presentatie en leesbaarheid aantrekkelijk moet worden gemaakt. Dat is een vak apart en kan soms ten koste gaan van de inhoud.

Om het verleden op de staart te trappen is meer nodig dan feitenkennis en de juiste methode. En echt 'grijpen' kunnen we 'het verleden' niet. Je kunt er wel door gegrepen worden zonder er in te blijven steken. Dat hoeft geen betrekking te hebben op grote politieke en economische gebeurtenissen. Het kan ook betrekking hebben op de eigen persoonlijke geschiedenis of die van de familie. Ook door plaatsen van herinnering kan via de eigen straat, het eigen huis, de school of de vereniging het verleden vorm worden gegeven, een plek krijgen. Dat is niet alleen een zaak van ouderen. Jongeren vertrouwd te maken met het erfgoed en 'hun erfgoed' er aan toe te voegen zien we mede als opdracht van de vereniging en de stichting.

Ik hoop dat velen ook in 2008 weer kunnen en willen meewerken aan die opdracht, elk op een eigen wijze en zo elkaar aanvullend.

Namens het bestuur van de vereniging en de stichting wens ik u fijne feestdagen toe en tot ziens op de klitsavond!