Soester Verenigingen (deel 6) De Vereniging van Vrijzinnig Godsdienstigen

Wim de Kam

Deze vereniging werd opgericht op 5 september 1921 in hotelBellevue,later hotel Eemland aan de Van Weedestraat. Het initiatief daartoe werd genomen door een inwoner van Baarn, te weten de heer Lekkerkerker. Hij was overigens in Soest werkzaam als onderwijzer aan de openbare school in de Kerkebuurt.
De eerste voorzitter van de vereniging werd het ook in ander maatschappelijk opzicht zeer aktieve hoofd van de openbare school, de heer Veenstra.
De eerste (kerkelijke) samenkomsten vonden plaats in de Rembrandtzaal. Ook werden er diensten gehouden in het gymnastieklokaal van de openbare school. Er werd echter al in een vroeg stadium van het verenigingsbestaan geijverd voor een eigen gebouw. Met name de toenmalige Soester notaris Dammers heeft zich daarvoor ingezet. In 1925 was het dan zover. Een door architect Meurs ontworpen kerkgebouw werd gebouwd aan de Rembrandtlaan en in dat jaar ook ingewijd. De naam van het gebouw Religie en Kunst werd ingegeven door de wens om de kerkzaal te kunnen verhuren. Daarom werd het podium van het liturgisch centrum vrij hoog gemaakt.

Na de enthousiaste beginperiode van het verenigingsbestaan rezen er in de tweede helft van de jaren twintig problemen. Het ledental liep terug en de heren Lekkerkerker en Veenstra traden uit het bestuur. Tijdelijk wist men de zorgen de baas te worden. Een rol daarbij werd gespeeld door de heer Schreuder, inspecteur van politie, die eerst als secretaris en later als voorzitter van de vereniging optrad. In 1930 trad ook de heer Van Veeren ( de latere opvolger van notaris Dammers) tot het bestuur toe. Hij zou 25 jaar daarvan lid blijven waarvan 12 jaar voorzitter.
De crisisjaren waren in financieel opzicht niet gemakkelijk. Toen in 1930 een vaste huurder, de Hersteld Apostolische Gemeente, de huur opzegde is zelfs even overwogen om het gebouw weer te verkopen.
In 1938 besloot de vereniging zich als lokale afdeling aan te sluiten bij de NPB, de Nederlandse Protestanten Bond. In het begin van de oorlogsperiode leed de vereniging een gevoelig verlies. Voorzitter Schreuder werd door de Duitsers naar een concentratiekamp vervoerd waar hij een jaar later overleed. In het Museum Oud Soest bevindt zich een plaquette met het vorstbeeld van de heer Schreuder, als herinnering aan deze verzetsman.
In 1942 werd voor het eerst een voorganger benoemd, de heer Voorhuis. Tot aan die periode werden de diensten meestal geleid door diverse godsdienstonderwijzers en onderwijzeressen. De komst van de heer Voorhuis bracht een opleving met zich mee. Hij introduceerde o.a. het lekenspel en wist de jeugd te activeren. Zijn verblijf in Soest was echter maar van korte duur. Na twee jaar vertrok hij weer.
Na de oorlog deed in 1947 mevr. Jones haar intrede als voorgangster. Zij heeft 19 jaar de vereniging op bezielende wijze als voorgangster gediend en zorgde voor een verdere bloei van de activiteiten.
In haar periode is op initiatief van de landelijke NPB, de Stichting bejaardenzorg opgericht en werd in 1957 Braamhage geopend, gelegen aan een laan die mede op initiatief van de vereniging vernoemd was naar inspecteur Schreuder.

In 1965 werd mevr. Jones opgevolgd door ds. Leerink. Mevr. Jones is ook na haar afscheid als voorgangster actief bij de vereniging betrokken gebleven. Bij het zeventig jaar bestaan van de vereniging in 1991 werd zij benoemd tot erelid. Zij was toen 1985.

In 1976 werd het NPB-koor opgericht. Dat koor dat nog steeds bestaat heeft de verenigingsactiviteiten sedert haar oprichting vele malen opgeluisterd.

Na het vertrek van ds. Leerink in 1982 volgden er een aantal moeilijke verenigingsjaren met veel problemen. Pas in 1987 kon weer een nieuwe voorganger worden benoemd, de heer Kuiper. Het aantal leden was inmiddels flink geslonken en de vergrijzing van het ledenbestand baarde ook in de jaren daarna (tot op de dag vandaag) de vereniging de nodige zorgen.

Vlak voor de eeuwwisseling werd Braamhage gesloopt en verhuisden de laatste bewoners naar de nieuwbouw ResidenceSouvereine. In 2001 werd het 80 jarig bestaan gevierd. De nu 85 jarige geschiedenis van deze vereniging heeft hoogte en dieptepunten gekend waarvan er enkele zijn genoemd. Met een kleine enthousiaste groep worden de activiteiten voorgezet waarbij aandacht voor uitingen van cultuur een vast onderdeel is van de vereniging.

Bij de samenstelling van dit artikel is gebruik gemaakt van de Soester Courant van 7-10-1981 en 9-1-1985. Tevens is gebruik gemaakt van een historisch overzicht dat de heer Blok, actief lid van de vereniging van vrijzinnig godsdienstigen, heeft gemaakt t.b.v. de viering van het 80 jarig bestaan van de vereniging.