Soester Verenigingen (deel 5) Organisatie van Rooms-Katholieke Boeren

Wim de Kam

In de vaandelkamer van het museum Oud Soest bevindt zich o.a. het vaandel van de afdeling Soest van de A.B.T.B. (zie foto). In onze serie over de verenigingen wil ik ditmaal deze vereniging/afdeling, die inmiddels niet meer bestaat, belichten.

Op 6 april 1928 stond er in de Soester Courant een oproep aan de rooms-katholieke boeren om op 7 april naar het St.Josephgebouw te komen en zich aan te sluiten bij de op te richten afdeling van de A.B.T.B. De letters staan voor Aartsdiocesane Boeren en Tuinders Bond.
Tijdens de oprichtingsvergadering werd door een hoofdbestuurslid van de ABTB het belang van de organisatie uiteengezet voor de boeren gelet op de vele aspecten waarmee de boeren te maken kregen en waarbij hun belangen in het geding waren. Er werd echter ook uitdrukkelijk benadrukt dat het de wens was van de aartsbisschop dat de boeren georganiseerd zijn en dat die organisatie rooms-katholiek moest zijn.
35 leden melden zich aan bij de afdeling tijdens de oprichtingsvergadering. De eerste algemene ledenvergadering op 9 november 1928 werd slechts bezocht door 10 leden. Waarschijnlijk hadden de boeren het te druk met hun bedrijven om nog tijd te vinden voor een vergadering. Diezelfde maand werd voor de leden van de afdeling een lezing gehouden over "Kippen houden op de boerderij". Volgens de inleiderbeyondSoest zich zowel wat betreft bodemgesteldheid als marktomstandigheden in een gunstige positie.
Het advies was echter om niet meer dan vier kippen per vierkante meter in één hok te doen; Drie en een halve kip was nog beter, want teveel kippen gaf teveel vocht.

De bestuursvergaderingen werden dikwijls gehouden in de pastorie, terwijl de ledenvergaderingen doorgaans plaatsvonden in het verenigingsgebouw St.Joseph. Overigens liet de geestelijk adviseur van de afdeling wegens ambtsbezigheden meestal verstek gaan bij de vergaderingen.
In verband met de oorlogsomstandigheden werd het twaalf en een halfjarig bestaan niet gevierd. Wel was er 's morgens een Heilige Mis en daarna een koffiemaaltijd in het verenigingsgebouw. Vlak voor en direct na het begin van de oorlog was de afdeling actief in de weer met een aantal zaken die verband hielden met de (naderende) oorlogsomstandigheden. Zo werd vóór de oorlog geklaagd over het eigenmachtig optreden van de Nederlandse militairen tijdens de mobilisatie en besproken de vorderingen van paardenstallen en het maken van loopgraven en versterkingen op agrarische grond. Direct na het begin van de oorlog was er de klacht over het maar steeds uitblijven van vergoedingen voor het teruggekregen geëvacueerde vee. De laatste vier jaar van de oorlog kwam men niet meer als afdeling bij elkaar. In 1945 pakte men de draad weer op. Het aantal leden was inmiddels opgelopen tot 82. In de jaren daarna zou dit verder oplopen tot + 100, om vervolgens vanaf medio de jaren zestig gestaag te dalen.

In 1953 werd uitbundig het 25-jarig bestaan herdacht. Die feestelijke herdenking was mede mogelijk door zeer grote financiële steun van de Coöp. Boerenleenbank en van de Coöperatieve Landbouwverenigingen, twee instellingen waarmee de boeren nauw verbonden waren.

Overigens was het niet altijd koek en ei op het boerenfront. Zo was er in 1936 een discussie tussen de voorzitter van de ABTB en de voorzitter van de Cooperatie over het raadsbesluit betreffende het berijden van de Torenstraat door de boeren. De ABTB-voorzitter meende als raadslid de belangen van de boeren goed te hebben verdedigd maar de voorzitter van de Cotiperatie was het daarmee niet eens. Voorzitter van de afdeling Soest van de ABTB was toen (1936) de 35 jarige boer A.P. Hilhorst van de Hooiweg te Soest, die sedert 1935 ook in de gemeenteraad zat namens de r.k.staatspartij. Hij was een invloedrijk bestuurder en heeft ruim 32 jaar deel uitgemaakt van de raad tot aan zijn overlijden in 1967. Hij en zijn vrouw kwamen in dat jaar om bij een auto-ongeluk. Van 1939 tot 1945 en van 1965 tot 1967 was de heer Hilhorst ook wethouder.
Als voorzitter van de ABTB, afd.Soest wenste hij in 1935 af te treden maar er waren geen kandidaten voor de opvolging. In 1936 stelde hij zijn aftreden weer aan de orde maar omdat men vergeten had er een agendapunt van te maken, ging men daar niet op in. Vervolgens heeft men er blijkbaar geruime tijd geen agendapunt van gemaakt want de heer A.P. Hilhorst is gedurende 35 jaar voorzitter geweest van de afdeling.

Men hield in de gelederen van de ABTB scherp in de gaten of de boeren voldoende vertegenwoordigd waren in het plaatselijk bestuur. In de ledenvergadering van 2 december 1962 werden de agrariërs opgeroepen om waakzaam te zijn bij de komende verkiezingen omdat 'men (wie?) van oordeel is dat één zetel voldoende is voor de agrariërs'.
Diverse malen (o.a. 1958, 1960 en 1968) hielde de heer J.R. van Poppelen, bedrijfsdeskundige op het terrein van de agrarische bedrijfsvoering, een inleiding voor de Soester afdeling. Vanaf 1962 maakte hij namens de KVP(later CDA) ook deel uit van de gemeenteraad.
En de laatste boer in de gemeenteraad, Arie v.d. Breemer was ook ruim 20 jaar voorzitter van de afdeling Soest.
In 1978 vierde de afdeling, die toen nog 70 leden telde, het 50-jarig jubileum.
Dat gebeurde soberder dan de viering van het 25-jarig bestaan maar met veel vertrouwen in de toekomst.
Op 1 januari 1996 fuseerde de afdeling Soest met de afdelingen Baarn en Eemnes. Het duurde vervolgens niet lang of de ABTB ging op in de L.T.O.. Na bijna 70 jaar was er een eind gekomen aan de lokale boerenorganisatie op r.k.grondslag