Leven met water

Redactie

Inleiding
'Nederland leeft met water' is de slogan van een overheidscampagne om de burgers te informeren over en te betrekken bij het Nederlandse waterbeheer. De ligging aan de zee, de rivierdelta's en land onder de zeespiegel betekenen een permanente zorg voor de waterstaat. Zorg voor enerzijds de waterkering om ons de Noordzee van het lijf te houden en anderzijds de waterlozing om rivieren hun overtollig water gebaand te laten afvoeren. Daar is in de latere tijd nog bijgekomen de zorg voor zuiver en schoon water.
Vanaf de 10e eeuw spelen (aanvankelijk vooral veel kleine) waterschappen een belangrijke rol bij het beheren en beheersen van het water. Deze waterschappen hebben (of misschien is het beter om te stellen: vormden) de oudste democratische bestuursvorm van Nederland, dat wil zeggen dat ze direct bestuurd werden door de directe belanghebbenden. Die werden genoemd de ingelanden van de polder.
De vele veenafgravingen tijdens vooral de Middeleeuwen zorgden voor bodemdaling van grote stukken land en zo werd de noodzaak om het water te beheersen groter teneinde de voeten vaker en langer droog te houden. Ook in Soest diende de noodzaak tot waterbeheer en waterbeheersing zich van oudsher aan en ook daar speelden de waterschappen (zij het betrekkelijk laat) een rol van betekenis.
Het lid van onze vereniging Anton Roest, wonende aan de Birkstraat, maar geboren en getogen in de omgeving van het Oude Grachtje zond ons een stuk met jeugdherinneringen aan het Soesterveen, aangevuld met aantekeningen uit stukken die zich bevinden in het archief van het waterschap het Soesterveen. Dit stuk wordt hieronder in het blad weergegeven omdat het een aardig beeld schetst van de aspecten die in het kader (van de strijd om) waterbeheer en waterbeheersing een rol spelen, van de landschappelijke en recreatieve aspecten die met schoon water gemoeid zijn.

Vooraf merken wij nog op dat het waterschap het Soesterveen niet het enige en zeker niet het oudste waterschap was in Soest. We kenden ook nog de waterschappen de Isselt, Middelwijk en de Langeeindse maten, terwijl voor Soest tevens van belang was het waterschap Pijnenburgergrift. Ongeveer 15 jaar geleden heeft de toenmalige gemeente-archivaris van Soest, de heer A.F.M.Reichelt voor onze vereniging een lezing gehouden over de geschiedenis van de waterstaatszorg in Soest (deze inleiding is aanwezig in het verenigingsarchief). Alle genoemde waterschappen zijn in de tweede helft van de 20e eeuw in een proces van fusies opgegaan in het waterschap Gelderse Vallei & Eem.