Uit het Soester Verenigingsleven I

Johan Hilhorst

De dorpen Soest en Soesterberg kennen een rijk verenigingsleven. Het Sint Aechten Schutters- of Groot Gaesbeeker Gilde is als zeer oude vereniging bekend. Veel is er over de geschiedenis van het gilde geschreven en binnenkort is een publicatie te verwachten over de Heren van Gaesbeek en Soest. De nu oudst bekende vermelding van het Sint Anna Gilde [1] is van 1522 wanneer het samen met het Sint Antoniusgilde wordt genoemd.
De gilden waren van grote betekenis in het sociale leven. Ook heden ten dage vervult het Groot Gaesbeeker Gilde een belangrijke maatschappelijke functie in de Soester gemeenschap.
In een reeks van artikelen wordt gepoogd een beeld te schetsen van de ontwikkeling van het verenigingsleven in de 19e en 20e eeuw. Een volledig beeld geven is niet mogelijk. Veel materiaal is verloren gegaan. Ook zijn verenigingen in de loop van de jaren opgeheven, gefuseerd of in het niets verdwenen. Maar door de aandacht te vestigen op het verenigingsleven komt er wellicht materiaal uit privé-bezit beschikbaar dat tot nu toe niet bekend is. Natuurlijk, voetbal is een geliefd onderwerp en het noemen van namen als voetbalvereniging Soesterberg (1922), De Ploeg (1926), Soest (1923), E.S.V.A.0 (1923) , BeQuick, DIOS, vvHees (1950) en VVZ-'49 geeft al aan dat er in het misschien toch niet zo rustige dorp veel in beweging was.
In een jubileumuitgave [2] SEC 1923-1978 wordt vermeld dat op woensdag 3 oktober 1923 in de lunchroom "Zonneheuvel" een vergadering werd belegd om "te geraken tot de oprichting van eene Soester Voetbal en Atlethiekclub. Wel bestaan in deze gemeente reeds twee voetbalverenigingen, doch beide kwijnen door gebrek aan orde en goede leiding. De voorlopige commissie deelde mede, dat het doel was, alhier op te richten een goed georganiseerde, sterke voetbalclub met beschaafde manieren, waarbij o.a. het vloeken streng geweerd zal worden.". Maar er werd vorige eeuw niet alleen gevoetbald. Korfbal, gymnastiek, zwemmen, schaatsen. Soest kende het allemaal.

Niet alleen op sportief gebied organiseerde men zich.

De scouting begon in Nederland in 1910. In dat jaar installeertBaden-Powellin Den Haag de eerste Nederlandse verkenners. Hopman Flip Masselman was in het begin van de dertiger jaren in de vorige eeuw lid van de Bisongroep in Zeist, waar hij voortrekker was. Toen zijn ouders in 1935 naar Soest verhuisden, begon hij hier een padvindersgroep die de naam Paltz Scouts kreeg. Maar er waren meer organisaties zoals bijvoorbeeld Don Bosco. Hoe is dat in die jaren gegroeid? Er waren de Paltz Scouts en later de Paltz- en Eemgeuzen.

De voorloper van het IVN-Eemland, de Natuurwacht Vereeniging Eemland kreeg in Van Zoijs tot Soest reeds ruime aandacht aan de hand van het Notulenboek3. Er zijn meerdere verenigingen die zich met de natuur bezighielden en houden. De imkers bijvoorbeeld. Wat is er van terug te vinden?

Muziek- en zangverenigingen zijn er velen. De Soester muziekvereniging "Patiëntia Vincit Omnia (P.V.0) werd in 1899 opgericht. Een vereniging met een rijk verleden. Dat geldt ook voor het Soester Mannenkoor "Apollo" dat dateert uit 1922. Maar ook Soesterberg kent zijn muziek- en zangverenigingen: muziekvereniging Odeon en het zangkoor St. Carolus Borromeus.
De accordeonvereniging Animato is op 1 april 1955 opgericht en viert dit jaar haar vijftig jarig bestaan. Het is maar een willekeurige greep. Van het roomskatholiek zangkoor "Sint Cecilia" is een foto uit 1904 beschikbaar, nu meer dan een eeuw terug.

In de komende periode zal van veel verenigingen de geschiedenis worden vastgelegd. Ook de Oranjeverenigingen komen aan bod evenals KPS dat staat voor de voetbalvereniging Koninklijk Paleis Soestdijk.
De vereniging "Soest Vooruit", de voorloper van de huidige VVV, is al ontstaan begin vorige eeuw en viert volgend jaar haar eeuwfeest. De toneelverenigingen De Rietpluim en Utile Dulci waren actief betrokken bij de Rechtspraak onder de Lindeboom in het kader van de viering van Soest 975 jaar.
Ooit kenden wij in Soest de Soester Gemeenschap. Het zou een koepel moeten worden voor het verenigingsleven.
Ook de Soester Kunstenaarsvereniging Artishock, die ooit nog eens activiteiten ontplooide in "De Gouden Ploeg" en zich in de zestiger jaren sterk maakte voor een Sociaal Cultureel Centrum in Soest, heeft veel bijgedragen aan het cultureel beleid van de gemeente in die dagen.

Wij beginnen de serie beschrijvingen met P.V.0