Het Hooge Huys aflevering 2

Jean Meerts

Het Hooge Huys, aflevering 1; Een verdwenen behuizing in het buitengebied van Soest teruggevonden

Onderstaand artikel is het vervolg op de publicatie in Van Zoys tot Soest, 20e jrg. inv. no. 2 over hetzelfde onderwerp. Tijdens enig verder onderzoek vonden wij in het oud archief Soest no. 39 een kaart uit 1809: "Figuratieve kaart van de landen gelegen van Zoest en de Birkt" met een lijst van eigenaren. Op deze lijst komen o.a. voor de percelen met de nummers 835 t/m 840 met als eigenaar Pieter van Keulen. (kaart 1)

Naast nummer 838 staat een zwart blokje als aanduiding van een gebouw. Vergelijken wij die kaart met de eerste kadasterkaart uit 1832 ( kaart 2) dan zijn de locaties van de hierboven genoemde nummers dezelfde als de aanduidingen 237 t/m 247 in eigendom van Jannetje Overzee, de weduwe Rijk van Looyen.
Hoe deze Jannetje eigenaresse is geworden, is te vinden in het archief van Notaris G. van Steijn van Hensbroek te Zoest. (akte nummer 30, 15 mei 1815).

Jannetje Overzee, weduwe van Rijk van Looyen koopt van Dirk van de Woerdt een hofstede op Hees genaamd "Het Hooge Huys", cum annexe voor 800 gulden. Zij mocht dit betalen in jaarlijkse bedragen van 100 gulden. Onderaan deze akte is bij de rechtsverkrij ging vermeld dat er geen transport voor notaris of gerechte bekend is over de wijze waarop Dirk van de Woerdt eigenaar is geworden. Wij vinden evenwel na enig zoeken in de archieven van de Geregte van Zoest een verkoopovereenkomst tussen Pieter van Keulen en Dirk van de Woerdt gedateerd 26 februari 181 1 over de verkoop c.q. koop van een boerenhofstede enz. vanouds genaamd Het Hooger Huys voor de somma van 955 gulden.

Jannetje Overzee, weduwe van Rijk van Looyen, was een welgestelde boerin want op de "Staat van het Veefonds Soest 1832" staat vermeld dat zij in het bezit is van vier runderen boven de twee jaar en zeven runderen beneden de twee jaar en drie paarden boven de twee jaar. Onderzoek in de archieven van het Kadaster te Utrecht leverde een kaart op uit 1832 met de indeling van het terrein en de daarop staande gebouwen. (kaart 3)

Jannetje Overzee verkoopt de hofstede op 22-11-1836 via notaris G. van Steijn van Hensbroek aan Daniel Jacob Gildemeester voor 3550 gulden met als speciale conditie nog één jaar vrij gebruik van gebouwen en gronden en alle landvruchten en haar toebehoren. De nieuwe bezitter, de Heer Gildemeester, is eigenaar van het aangrenzende landgoed Ewijckshoeve. Hij voegt door deze aankoop de hofstede aan zijn landgoed toe. Nadat Daniel Gildemeester in 1838 is overleden en zijn weduwe Vrouwe W.H.A. van der Hulst in 1870 is gestorven, besluiten de erfgenamen in 1871 alle onroerende goederen ter veiling te verkopen. Dit gebeurt voor notaris Collardt e Baarn. (akte nummer 867) De kavel no. 6 wordt gekocht door H.A. Insinger voor 2000 gulden. (bijlage 4)

De gebouwen en gronden worden in erfpacht gebruikt door Jan Klein voor 52 gulden 's jaars. Het perceel blijft tot 1993 in bezit van de familie Insinger, waarna het samen met andere gronden verkocht wordt aan Fortis/Amev.

Archeologisch onderzoek Naar aanleiding van een eerste onderzoek in 1999 heeft de assistent van de provinciaal archeoloog, de heer A. van Rooijen, een uitvoerig rapport geschreven en op archeologisch bescherming aangedrongen. Een kopie van dit rapport is in het bezit van de gemeente Soest. Het is verschenen in de Archeologische Kroniek van de provincie Utrecht, 1998-1999. In april 2000 hebben enkele leden van de Historische Verenigingen van Den Dolder en Soest, te weten J.E. van Dijk, A. Tammer, T.H. Schroote, J.J. Meerts, onder leiding van archeoloog J.A. Bijl een verkennend onderzoek gedaan aan de hand van de tekening uit 1832 en de omschrijving uit 1871. Er zijn opmetingen gedaan om de kaart te vergelijken met de huidige toestand. De heer Bijl heeft een maatschets van de gebouwen gemaakt. (bijlage 5) De heer Schroote heeft getracht met zijn wichelroede funderingsresten te traceren. Dit lukte ook, maar de maten kwamen niet helemaal overeen met die uit 1832.

Deze afwijkingen zijn mogelijk het gevolg van verbouwingen, zoals ook te zien is in het veldwerk en de omnummering door het kadaster (archief dienstjaar 1897), waaruit blijkt dat het hoofdgebouw is uitgebreid. (bijlage 6). Op 6-7- 2001 heeft bovengenoemd groepje een nieuw onderzoek gedaan en getracht door voorzichtig graafwerk en enkele grondboringen sporen te vinden. Een voorlopige conclusie is dat gebouw nummer 1 op de tekening (bijlage 5) is teruggevonden. Aangezien funderingsresten ontbreken is hier vermoedelijk sprake van een houten bouwwerk. Er is ook een poging gedaan om de eventuele inrit tot het terrein te vinden, maar dit is door de weelderige begroeiing mislukt.

Midden op het terrein bevindt zich nog een grote hoeveelheid puinresten van diverse soorten baksteen in de grond. De bij dit onderzoek gevonden bakstenen en scherven zijn in bewaring bij de schrijver. (foto bijlage 7) In het Utrechts Archief, afdeling Cartografie, bevindt zich een kaart uit 1698, opgemeten en getekend door Bernard de Roy. Op deze kaart is op de plaats van het Hooge Huys een huis getekend evenals Huize Vloowijck bij de Pijnenburger Grift. De andere hoeven of gebouwen zijn als een blokje ingetekend. Hieruit is op te maken dat deze twee gebouwen belangrijk waren. (bijlage 8). De nu op het perceel staande eiken zijn in 1924 aangeplant in opdracht van de toenmalige eigenaar de heer Edmond Insinger (bron bureau Eelerwoude). Voor geïnteresseerden zijn kopieën of samenvattingen van brongegevens beschikbaar bij de auteur van dit artikel. Tot slot doen wij een oproep aan allen die meer weten over Het Hooge Huys contact op te nemen met J.J. Meerts. Tel. 035- 6668214

BRONNEN:
1) UTR. ARCHIEF, TOEGANG 34-1.  INVENTARISNR. 2158, AKTENR. 30
2) UTR. ARCHIEF, TOEGANG 49.     INVENTARISNR. 1914, FOLIO 40
3) UTR. ARCHIEF, TOEGANG 34-2.  INVENTARISNR. 3004, AKTENR. 977
4) UTR. ARCHIEF, TOEGANG 34-1.  INVENTARISNR. 496, AKTENR. 867

Kaart 1 Gemeentearchief Soest,- oud-archiefnr. 39
Kaart 2 Kadaster archief Utrecht -
Kaart 3 Kadaster archief Utrecht
Bijlage 4 KadasterarchieflUtrecht + Notarieel Archief Baarn te Amersfoort
Bijlage 5 Reconstructietekening door de heer H Bijl met Vermelding van het later te noemen gebouw nr. 1
Bijlage 6 Kadaster archief Utrecht
Bijlage 7 Foto gevonden scherven
Bijlage 8 Gedeelte kaart van De Roy 1698

Ter aanvulling zij vermeld dat door later onderzoek aanvullende gegevens zijn bekend.

U.A. toegang 49Inv. 1913 blz. 209.
Op 20 december 1807 is voor de Geregte van Zoest verschenen Hendrik Streeve wonende op Ewijckshoeve als specialijke gemagtigt van Vrouwe Johanne Catharina Jacoba Coox weduwe en boedelhoudster yam wijlen G.J.W. Carpz??
En erfgenamen.
Dewelke verklaart te Cederen en te Transporteren ten behoeve van Pieter van Keulen. Een zeker hofstede enz. enz. van ouds genoemd "Het Hoghe Huys" samen groot zirka ses en dertig morgen en hondert een en twintig roeden zoo als het met slooten en wallen en paal is afgeschijde alles voor de somme van een duyzent en agthondert gulden en twintig stuyvers.

Aldus opgemaakt door W. Smits secretaris.

(de bijlagen zijn gedigitaliseerd en aangepast door Wim Routers)