Het "oude" bestuurscentrum

Henk Gerth

In weinig gemeenten wordt het gemeentelijk bestuurscentrum de naam "Raadhuis" gegeven. Toch is dit een goede naam, want vanuit dit centrum word je met raad en daad bijgestaan.
Tegenwoordig noemen we dit "besturen". De gemeenteraad vergaderde er en de burgemeester en wethouders, gesteund door de ambtenaren, voeren de door de raad goedgekeurde plannen uit.
Ons "Raadhuis" is in 1892 in Neo-Renaissance gebouwd naar een ontwerp van de bekende Utrechtse architect J. Houtzagers. Het "Raadhuis" was een vervanging van het veel te klein geworden gebouw aan de Eemstraat no 2. De secretarie was reeds verhuisd naar het pand achter Mets, aan de van Weedestraat.
Ook het Postkantoor en het Politiebureau waren in het Raadhuis gevestigd. Het Postkantoor aan de voorzijde rechts met een eigen ingang en het Politiebureau aan de achterzijde. Op oude ansichtkaarten is dit nog te zien. Het postkantoor verhuisde als eerste naar de overkant, waar het nu nog gevestigd is. Het politiebureau verhuisde in 1946 naar de van Weedestraat no3.
Het Raadhuis in oorspronkelijke uitvoering, had een torentje en de koekoeken op de zolderverdieping waren voorzien van luiken, in rood-witte schuine banen geverfd. De trapgevels waren voorzien van overhoekse uitgemetselde toppen, waarin de schoorstenen weggewerkt waren. Bij diverse verbouwingen is dit alles verdwenen.
Het gebouw is acht traveeën breed en drie traveeën diep bouwblok van twee lagen met zolder met in elke gevel een twee traveeën brede trapgevel. Eenlagige aanbouwen aan de achtergevel, deze zijn later weer opgehoogd met één verdieping. In 1921 is de aanbouw met twee traveeën verlengd en één bouwlaag met zolder verhoogd.
Het geheel wordt gedekt door een samengesteld afgeplat schilddak, en haaks daarop gestelde zadeldaken achter de trapgevels; gedekt met grijze bouletpannen.
De voorgevel is asymmetrisch met een drie traveeën brede risalerende partij waarvan de linker de ingangspartij vormt met daarboven een vierkant, aan de bovenzijde uitkragend toren-lichaam. De ingangspartij bestaat uit een gewijzigde dubbele deur met groot bovenlicht achter een in 1965 toegevoegde trap met bordes. De entree wordt omlijst met een gecantonneerd rondbogig profiel met in het boogveld een zandstenen decoratie in driepas met gemeentewapen en banderol met het opschrift "Raadhuis".
Links van dit projecterende volume één travee, en rechts vier traveeën waarbij in elk travee van beide bouwlagen een hoog vierruits schuifvenster is geplaatst. Evenzo in de trapgevel, waarbij de vensters op de verdieping aanmerkelijk hoger zijn. Hierachter was de raadzaal gelegen.
Ook dit Raadhuis was te klein geworden en is in 1991 vervangen door het huidige pand aan het Raadhuisplein. Na verbouwing, inwendig, is het oude Raadhuis een wooneenheid geworden, waar onder begeleiding burgers die door diverse gebeurtenissen in de privé sfeer door ziekte of anderszins buiten de maatschappij terecht waren gekomen nu weer "inburgeren".

BRON:
MONUMENTEN INVENTARISATIE PROJECT
GEMEENTE ARCHIEF