Serie levensbeschrijving nr. 2: G.H. Veenstra

W.P. de Kam

In het tweede deel van deze serie thans een aanzet tot een levensbeschrijving van de heer G.H.Veenstra. Ik noem het een aanzet omdat er nog verder onderzoekswerk moet worden verricht. Lezers die andere of meer wetenswaardige gegevens hebben of kennen over de heer Veenstra verzoek ik contact met mij op te nemen (telefoon 035-5880048).
Ook als u anderszins de weg kunt wijzen naar gegevens over de heer Veenstra houden we ons aanbevolen. Voordat de serie levensbeschrijvingen te zijner tijd wordt gebundeld kunnen de aanvullende gegevens worden verwerkt. Ook wil ik nog eens herhalen de oproep om mee te werken aan deze serie door een levensbeschrijving te maken van een naar uw mening bekende of onbekende Soester uit het verleden die het naar uw mening verdient in de serie te worden opgenomen.

G.H. VEENSTRA
Meer dan een schoolhoofd !

Gerben Hendrik Veenstra werd op 30 januari 1879 in NieuwoldafGr.) geboren als zoon van Oebele Veenstra en Anke Barstra.
Op 1 november 1906 is hij in het huwelijk getreden met Maria Johanna Witte uit Zijpe.
Uit dat huwelijk zijn 2 kinderen geboren, te weten Jacob Gerben Hendrik (1907) en Johan Marius (1919).
De heer G.H. Veem tra is overleden op 24 augustus 1964 te Soest.

In het herfstnummer van 1990 (II e jaargang nr.2) van dit tijdschrift zijn een aantal artikelen opgenomen over ''De Kerkebuurt en de oude dorpsschool". De aanleiding daarvoor vormde de herdenking van 400 jaar onderwijs in Soest. In een boekje van mei 1990, samengesteld door Wim Mann is die geschiedenis eveneens verwoord. Het boekje heeft als ondertitel meegekregen "Van Kerkebuurt tot Desmund Tutu-school 1590-1990". In dat boekje staat onder meer dat de Kerkebuurtschool tot omstreeks 1935 een vrij stabiel bestaan leidde en zo wordt opgemerkt : "Daaraan heeft menig schoolhoofd bijgedragen en dan vooral meester G.H.Veenstra, die in 1908 aantrad als schoolhoofd en er zijn zilveren jubileum heeft gevierd".
Daarmee kreeg de heer Veenstra een terechte plaats toegekend in de geschiedenis van het openbaar onderwijs. Anders was dit in het boekje "De Soester dorpsschool door de eeuwen heen", samengesteld door de heer J.H. v.d. Wijngaart ter gelegenheid van de opening van de openbare lagere school "De Ingenhof' (tegenwoordig de Desmund Tutu-school). Daarin wordt zijn naam niet genoemd. Er wordt wel vermeld dat het na 1936 bergafwaarts ging met de school.

In 1908 presenteerde heer Veenstra zich met een in keurig schoonschrift geschreven sollicitatiebrief bij het gemeentebestuur van Soest. De heer Veenstra was op dat moment hoofd van de openbare school in Purmerland, gemeente Ilpendam. Daar is hij in 1906 ook in het huwelijk getreden en daar is zijn oudste zoon geboren.
De raadsleden moeten van zijn brief en/of verschijning onder de indruk zijn geweest want hoewel hij als derde op de voordracht was geplaatst verkozen ze hem boven de als nrs 1 en 2 geplaatste kandidaten. Wel werd de hoop uitgesproken dat hij langer zou blijven dan zijn voorgangers. Die hoop is bewaarheid want tot 5 maart 1936 is hij aan de school verbonden geweest. Nadat hij in 1933 zijn 25-jarig jubileum aan de school had gevierd is het einde van zijn loopbaan minder plezierig geweest. In 1935 zijn er moeilijkheden ontstaan van nog nader te onderzoeken aard. In ieder geval is er toen sprake geweest van langdurig ziekteverzuim gevolgd door een verzoek om ontslag vanwege gezondheidsklachten. Dat doet echter niets af aan de geweldige verdiensten die hij voor de school heeft verricht. Oudere Soesters die bij hem op school hebben gezeten vertellen over hem in de geest van "Hij was wel streng maar je leerde goed bij hem".
Het oude schoolgebouw dat hij in 1908 aantrof werd mede door zijn initiatiefin 1914 vervangen door een nieuw schoolgebouw. Toen omstreeks 1920 de school overvol was moest men overgaan tot het stichten van een tweede openbare school in de kern Soest aan de Beetzlaan.

De heer Veenstra was echter niet alleen actief als hoofd van de openbare school in de Kerkebuurt. Geruime tijd is hij daarnaast verbonden geweest aan een school te Amersfoort om via de zogenaamde Normaallessen mee te werken aan de opleiding van aanstaande onderwijzers.
Spoedig na zijn vestiging in Soest werd hij voorzitter van de VVV " Soest Vooruit", wat hij gebleven is tot 1936. In die hoedanigheid heeft hij o.a. meegewerkt aan de feesten ter gelegenheid van het 900-jarig bestaan van Soest in 1929. Voorts had hij als voorzitter van "Soest Vooruit" mede de leiding bij de toen zo geslaagde koninginnefeesten en menigmaal stond hij op de tweede augustus op het bordes van het paleis Soestdijk om namens zijn vereniging de koningin-moeder Emma geluk te wensen. Na haar dood heeft hij zich mede beijverd voor het Emma-monument tegenover de Oude Kerk.
Mede door zijn inzet kwam tot stand de ijsbaan aan de Eemweg. Als de ijsbaan open was konden de leerlingen rekenen op vrije middagen om te schaatsen want behalve de bevordering van de verstandelijke ontwikkeling dacht de heer Veenstra ook aan hun lichamelijke ontwikkeling.
Na de totstandkoming van het natuurbad ging hij ook regelmatig met een groep leerlingen daar zwemmen. Hij maakte ook een aantal jaren deel uit van het stichtingsbestuur van de Stichting Soester Natuurbad.
De heer Veenstra is medeoprichter van een afdeling van de Protestantenbond in Soest en daar ook jarenlang voorzitter van geweest. In die tijd werd het gebouw "Religie en Kunst" aan de Rembrandtlaan voor deze afdeling gebouwd.
Bijzondere belangstelling had de heer Veenstra voor de zwakkeren in de samenleving. Hij werd belast met de coördinatie in Soest van de opvang van Belgische vluchtelingen in de periode na 1914. Daartoe maakte hij o.a. deel uit van het Provinciaal Comité voor hulp en ondersteuning van de vluchtelingen.
Ook was hij belast met de zorg voor de Amsterdamse weeskinderen die in Soest in verschillende gezinnen werden ondergebracht. Later kwamen daar de volwassenen bij, die door de stad Amsterdam en andere plaatsen naar Soest werden gezonden om in deze omgeving rust te vinden.
Als agent van de reclassering heeft de heer Veenstra vele aan lager wal geraakte landgenoten geholpen bij het herwinnen van hun zelfvertrouwen, ook al bracht hem dat wel eens in moeilijke situaties. Ook na zijn afscheid als hoofd van de school, bleef hij tot op hoge leeftijd actief in het bezoeken van wat wel genoemd werden "patiënten van Veenstra".
In 1964 is hij op 85-jarige leeftijd overleden na een langdurig ziekbed.

BRONNEN:
GEMEENTE-ARCHIEF EN SOESTER COURANT 1-9-1964