Opening Vliegkamp Soesterberg in 1910

Wim Peters

In de Gooi- en Eemlander van 16 november 1910 wordt in een redactioneel stukje de eerste vliegdemonstratie van het op 11 november 1910 geopende "Vliegkamp" in Soesterberg beschreven. Ook de heer W.Top maakt in de uitgave "Soesterberg van toen en nu" (uitgave 1990) melding van de feestelijkheden rondom die opening.

De letterlijke tekst van de redacteur van de Gooi- en Eemlander:
"Soesterberg. Zaterdagmiddag had alhier de eerste vliegdemonstratie plaats, welke een groot succes voor de Nederlandsche aviatiek genoemd mag worden. Te ongeveer 1 uur was er in den omtrek en op het vliegterrein zelf een gezellige drukte te bespeuren. Auto's, rijtuigen en fietsen vulden de wegen, terwijl honderden zich te voet naar het fraai aangelegde terrein begaven, om het succes van den jongen Wijnmalen te aanschouwen, die een overland-vlucht Ede-Soesterberg zou doen.
De verschillende rangen waren ongeveer 2 uur goed bezet. De muziek der huzaren zorgde er wel voor, dat men zich niet verveelde.
Onder de eerste-rang bezoekers werden opgemerkt verschillende hoofdofficieren, terwijl te ongeveer half drie de Groot-Hertogin van Mecklenburg per hof-auto arriveerde. Te half drie werd bekend gemaakt dat Wijnmalen te Ede was opgestegen. Hoewel vooreerst natuurlijk nog niets van hem te bespeuren zou zijn, klom het publiek op heuveltjes, de restaurantbezoekers spoedden zich naar buiten, fotografen stelden hun toestellen op en allen staarden zenuwachtig naar de lucht, in afwachting, dat de Farman van Wijnmalen zich aan de horizon zou vertoonen. Hoe langer dit duurde, des te onrustiger werd het publiek. Eindelijk te 12 minuten voor 3 ontdekte men den koenen vlieger. Een kanonschot werd gelost en een vuurpijl doorkliefde de lucht om Wijnmalen te waarschuwen. Doch dit werd door den vlieger niet opgemerkt, tenminste hij stevende dan links en dan rechts en soms was het vliegtoestel geheel onzichtbaar. Later bleek hij boven Woudenberg den weg te zijn kwijtgeraakt. Eindelijk echter kwam hij pijlsnel op het terrein af. Het vliegtuig werd steeds grooter en grooter en het publiek juichte Wijnmalen hartelijk toe. Op een hoogte van 500 M. daalde hij met een sierlijke bocht volplane. Op het laatste oogenblik daalde hij iets te schielijk, met het gevolg, dat bij de landing de linkerschaats van het toestel brak.

Wijnmalen werd bij de landing hartelijk toegejuicht. De eerste overlandvlucht in Nederland was volbracht. Bloemen werden aangeboden, doch onmiddellijk ging Wijnmalen zijn toestel aan het repareeren, daar het in zijn plan lag, nog een demonstratie te houden.
Circa 2.18 (uur) uit Ede vertrokken, was hij tot 1050 M. gestegen, daarna gedaald tot 100 M., was daarna weer tot 600 M. gestegen en toen gedaald tot 500 M., van welke hoogte hij vol-plane landde.
Intussen was ook de machine van Koolhoven gereed gekomen en maakte deze een proefvlucht, welke slechts 3 minuten duurde. Ook Koolhoven werd luide toegejuicht.
Toen het vliegtuig van Wijnmalen weder gereed was, maakte hij te ongeveer half vijf nog een prachtige vlucht met vele evolution. De lantaarns van de lange oprijlanen verspreidden reeds hun licht en de maan stond reeds aan den hemel, toen Wijnmalen zich nog steeds in het halfdonker in de lucht voortbewoog. Het was een fantastisch gezicht en het opgetogen publiek was zeer onder den indruk van het oogenblik. Hiermede eindigde deze succesvolle dag."

In de editie van zaterdag, 19 november d.a.v. meldde het dagblad:
"Wegens den hevigen regen zijn Donderdag Wijnmalen en Koolhoven niet de lucht ingegaan. Kuiler steeg op en maakte twee keer een vlucht van 6 minuten.
Naar het Metereorologsch Instituut meldt, zal het weer Zaterdag en Zondag waarschijnlijk veel beter zijn. Beide dagen zal dan gevlogen worden door alle drie de vliegers van 1 tot 4 uur. Er zal begonnen worden op tijd. Vooral zondag kan het belangrijk worden. Er zal dan een wedstrijd over 10 K.M. gehouden worden. Prijzen zijn uitgeloofd voorde langste en hoogste vlucht."

Het proces-verbaal
Deze wedstrijd is doorgegaan, doch niet nadat een protest van de Ned. Herv. Kerkeraad van Soesterberg tegen het vliegen op zondag door de burgemeester was afgewezen.
De heer Top beschrijft een en ander in zijn boek. Het resultaat van de wedstrijd is opgenomen in het "Proces-Verbaal van den Vliegwedstrijd te Soesterberg op 26 Nov. 1910."
Letterlijk met vallen en opstaan is "de vliegerij" groot geworden in deze eeuw. En het vliegkamp Soesterberg vervulde in Nederland daarin een leidende rol.