De schatten van het gemeentehuis .... 3 vervolg

Joop Piekema

"Je hebt vandaag acht zaken gedaan, per dag moet je tien zaken doen, dus dan doe je er morgen twaalf". We schrijven 1989 en er is weer een dag om in het leven van uw verslaglegger. Hij gaat naar huis. Zie hem fietsen, een uitgebluste ambtenaar. Langs de Drie Ringen en langs bakkerij Van Brummelen zwoegt hij voort, de Birkt in, om - met de woorden van Jacques Bloem te spreken - "de slaap te zoeken in dat eene weten, dat morgen 't eeuwig eendere herbegint". Eens wat anders doen, iets verfrissends, als dat zou kunnen
Niet lang daarna bracht ik een bezoek aan de gemeente-secretarie aan de Steenhoffstraat. Daar, op de afdeling interne zaken, zat historisch-archiefbeheerder J.Haanstra. Het was er een beetje rommelig, want de verhuizing naar het nieuwe gemeentehuis was aanstaande. Op zijn kamer stonden archiefstellingen en stalen kooien vol met dossiers. Het oud-archief was toen nog op de gemeentelijke archiefdienst Amersfoort ondergebracht, en zou mettertijd naar het nieuwe gemeentehuis komen. Op mijn vraag - daar was ik voor gekomen - of hij een foto van de Eem had, liet hij mij de inhoud van de fotokast zien. Foto's van tientallen jaren geleden stonden daar keurig in het gelid, vele honderden Wat zou het leuk zijn om daar te kunnen werken! Historisch medeweker zijn

Begin 1991 - we zijn dan al naar het nieuwe gemeentehuis verhuisd - deed zich een kans voor: de afdeling waar ik werkte werd "doorgelicht". De ambtenaren mochten als "oppepper" - binnen het raamwerk van mogelijkheden - werk uitzoeken wat ze leuk dachten. Promotor daarbij was Wim Peters, terwijl gemeentesecretaris Wim de Kam het doorlichtingsproces op de voet volgde. Mijn verzoek om drie uur per week (betaald) aan de fotocollectie te mogen werken bleek een schot in de roos! Want aan de foto's zou toch dringend iets moeten gebeuren. En het kon gecombineerd worden met het op orde brengen van het oud-archief, waarmee de per 1 september 1991 aangestelde archiefbeheerder Ton Reichgelt werd belast (zie Zoys, jaargang 1 8 nrs 3 en 4).

Op 1 juli 1991 is het dan zover, en begin ik als beheerder van de historisch topografische atlas, voorlopig nog voor drie uur in de week. Het klinkt in ieder geval als een héél belangrijke baan! Maar wat weet ik als Amersfoorter van de geschiedenis van Soest? Laten we eerlijk zijn, bar weinig! Maar al snel komt er versterking in de persoon van Henk Gerth, die mij iedere dinsdagmiddag - dan worden de drie uren ingepland - gaat helpen met het beschrijven van de foto's. Die samenwerking zal tot de dag van vandaag - en hopelijk nog heel veel jaren langer - voortduren.
Maar drie uur in de week is snel om! Zomer 1992 rapporteren B en W. aan de raad dat "de beschikbare tijd om tot een verantwoorde opbouw van een historisch topografische atlas te komen en die vervolgens ook bij te houden (....) veel te beperkt (is). Dit gemis aan tijd kan ook niet worden gecompenseerd door de enthousiaste inzet van de betrokken medewerker van zijn vrije tijd voor dit doel, hoezeer wij dat ook waarderen".
De raad besluit, op voorstel van B. en W. om "betrokkene 20 uur per week in te zetten voor deze taak". De verruiming van uren ging in per 1 januari 1993.
Onder het motto "de geschiedenis van morgen ligt vandaag op straat" beginnen we - naast het beschrijven van de oude foto's - ook het "straatgebeuren" (bouwen en slopen) alsmede de historische evenementen stelselmatig voor het nageslacht vast te leggen, net als in de tijd van de heren Peet en Heupers. Henk legt alles op dia's vast, ikzelf maak foto's.
Er zijn - om zo maar wat op te noemen - in de afgelopen jaren fotoreportages gemaakt van de bouw van de Boerenstreek, ziekenhuis Molendael aan de Soesterbergsestraat nog in bedrijf (zomer '96), van de diverse bouw- en sloopactiviteiten op en rond de Soesterbergsestraat, bouwactiviteiten Koperwiek-Wielewaal, ontwikkeling industriegebied De Grachten, bakkerij Van Brummelen in de Kerkebuurt, de oude en nieuwe brandweerkazerne, de veranderingen rond Braamhage, de onthulling van het luchtvaartmonument Soesterberg, de rioolwaterzuiveringsinstallatie aan de Maatweg in oude toestand (in '96 is een groot deel gesloopt), de opening van het Centrum voor werk en inkomen in het gemeentehuis, en ga zo maar door ....

Er gaat in Soest niets tegen de grond voordat het eerst wordt gefotografeerd. En er is de afgelopen paar jaar nogal wat verdwenen! Om de herinnering op te halen een greep: villa "Persinn", Beukenlaan 1, (waar in de jaren '30 burgemeester Deketh woonde), de ruïne van het Verenigingsgebouw aan de Steenhoffstraat, de timmerfabriek aan het Driftje, de Oranje Nassauschool aan de Ir. Menkolaan, Autorooy (voorbeeld Delftse School) Soesterbergsestraat 2.

Nog steeds verdwijnen er typische Soester daggeldershuisjes of voormalige boerderijtjes, zoals Laanstraat 76, Kerkstraat 3 4, Bosstraat 67. En wie betreurt het niet dat de karakteristieke bebouwing aan het begin van de Burg. Grothestraat en de Korte Brinkweg (o.a. "Zeldenrust" en het voormalige koetshuis van villa "Beversteijn") moest wijken voor de grootgrutter?

En er verdwijnen óók panden die nauwelijks bekend waren, omdat ze in het bos verscholen stonden, zoals villa "De Klinge", Amersfoortsestraat 106. Wie heeft die ooit gezien?

Gelukkig is al het opgesomde (en nog héél wat meer) nauwgezet gefotografeerd, zodat de afbeeldingen - dat is ons streven - nog eeuwenlang kunnen worden bekeken. Ter geruststelling: óók de RABO-bank kunt u in de collectie zien. Kan-ie eventueel aan de hand van de foto's worden herbouwd.

Het fotograferen van objecten (gebouwen, woonhuizen) is trouwens niet zo eenvoudig als het lijkt. U komt aan, en... wel drommel.... er staat een auto op een ongelukkige wijze voor het object geparkeerd.... Volgende keer beter! Of staat die auto er altijd? En weet u wat een "doornroosje" is? Dat is een geheel door hoog struikgewas omgeven slooppand. Veel succes ermee! Een tip: fotografeer het bouwwerk niet alleen "puur". Maar maak óók foto's van het bouwwerk in samenhang met de omringende bebouwing. Staat het object in het vrije veld, produceer dan enkele "doorkijkjes" naar herkenningspunten in de omgeving. Dan kan de historisch onderzoeker van morgen zich een goed beeld vormen. En vergeet niet achterop de foto de datum te zetten. Plus wat het is .....

(slot volgt)