Uit aardrijkskundig woordenboek van Nederland

P.H. Witkamp uitgave 1895

Soest

Gemeente in Utrecht, tusschen Amersfoort, Hoogland, Baarn en Zeist, hebbende 4682 heet. oppervlakte, meest diluvisch zand, eenig afgegraven hoogveen en langs de Eem, door wier bed de noordoost, grens loopt, kleigronden.

Soest had in 1811 1497, in 1822 1654, in 1840 2667, in 1876 3501, in 1890 3883 inwoners, in laatstgenoemde jaar onderscheiden in 2310 R.-Catho!ieken, 1231 Hervormden, 244 Ned.Gereformeerden, 62 Chr.Gereformeerden, 23 Luthersen, 7 Herst.Luthersen, 2 Waalschen, 1 Doopsgezinde, 3 onbekend. Nevens den landbouw, het hoofdbedrijf der ingezetenen, worden veeteelt en zuivelbereiding beoefend. Een beroemd voortbrengsel der Soester akkers zijn de knollen of rapen.

De gemeente, die uit de heerlijkheden Soest en Isselt is saamgesteld, bevat de dorpen Soest en Soesterberg, de buurten Hees en Birkt, benevens het gehucht Isselt. Er is een station van het spoorwegvak Utrecht - Amersfoort, gemeenschappelijk voor Soest en Soesterberg. Het dorp Soest strekt zich in de lengte, van het zuidoosten naar het noordwesten, langs den grooten weg tusschen Amersfoort en Naarden uit.

Wegens het veelvuldig geboomte en den vruchtbaren Soestereng, is het eene bevallige plaats. Er zijn ruime, fraaie kerken voorde R.-Catholieken en Hervormden, wier hooge spitsen reeds uit de verte in het oog vallen. Voorts is er een St.Jozefgesticht. Een der meest verheven punten in den Eng is het Lazarusbergje.

Soest is een oud dorp. In 1280 viel hierbij een slag voor tusschen de Amstelaren en de Woerdenaars eenerzijds en Stichtsche benden anderzijds, waarbij de laatsten het onderspit dolven.In 1356 en 1481 werd het dorp door de Hollanders verbrand, in 1543 door Maarten van Rossum geplunderd en in 1629 door de Kroaten van Montecuculli geteisterd.

Soestdijk
Bekoorlijk gelegen plaats, grotendeels in de Utrechtsche gemeente Baarn, doch voor een klein deel ook in de gemeente Soest.

Soesterberg
Dorp in Utrecht, deels in de gemeente Soest, deels in de gemeente Zeist, aan den weg van Amersfoort naar Utrecht. Het is eerst in onze eeuw van een gehucht tot een dorp aangegroeid. Behalve de lustplaats Zandbergen en andere fraaie landgoederen, vindt men er eene R.-Catholieke en eene Hervormde Kerk, de eerste 22 gebouwd in 1838 en 1839, de laatste in 1858 en 1859. In 1890 telde men onder Soest 433, onder Zeist 405 inwoners. Er is een station, gemeenschappelijk voor Soesterberg en Soest, van het baanvak Utrecht-Amersfoort. De prise d'eau en het pompstation van de Utrechtsche waterleiding liggen onder Soesterberg.

De Melm
Streek in de Utrechtsche gemeente Soest Hees Buurt in de Utrechtsche gemeente Soest. Het wordt reeds in den jare 838 vermeld.

De Birkt
Buurt in de Utrechtsche gemeente Soest. Zij wordt wegens den zacht oprijzenden grond in de Lage- en Hooge Birk afgebeeld. In 1840 telde men er 136 inwoners, wier aantal sedert een groote weg naar Soesterberg werd aangelegd, veel is vermeerderd. Met de buurt de Bunt e.a. telde de Birkt in 1890 991 inwoners. Men vindt aan de oostzijde het fraaie landgoed Birkhoven.

De Bund of De Bunt
Buurt of gehucht in de Utrechtsche gemeente Soest.