De Familie Van Roomen te Soest I

G.J.M. Derks

(m.m.v. Mevr. J. van Kleinwee-van den Dijssel / Werkgroep Genealogie)

1. Oudste generaties, afkomst en verspreiding.

In Soest is de naam Van Roomen vooral verbonden met de Grote Melm, waar al ruim 200 jaar onafgebroken leden van de familie woonachtig zijn. De speurtocht naar de wortels van de Soester familie Van Roomen leidt ons echter naar het erf (Groot) Calveen, gelegen onder Hoogland. Daar woonde in het midden van de 17de eeuw ene Aert Dircksz van Roomen, met zijn gezin. Aert Dircksz van Roomen komen we in oude archief-stukken ook tegen met de naam Aert Dircksz Romeijn. In de 17de en 18de eeuw woonden ook in Hoevelaken personen die zowel met de naam Romeijn als met de naam Van Roomen werden aangeduid.

Het is aannemelijk dat zij tot één en dezelfde familie behoorden als de Van Roomen's te Hoogland, maar daar zijn nog geen harde bewijzen voor gevonden.

De Soester Van Roomen's stammen langs vrouwelijke lijn af van genoemde Aert Dircksz van Roomen. Eén van zijn dochters was Willempje Aarts van Roomen. Zij trouwde in 1676 met Evert Jansz, bij wie zij minstens elf kinderen kreeg. De nakomelingen van hun omstreeks 1680 geboren zoon Peter Evertsz gebruikten óók de naam Van Roomen, die in dit geval dus van moederszijde werd doorgegeven. Frappant is dat hierdoor uiteindelijk de naam Van Roomen in de omgeving van Amersfoort zou blijven bestaan, want de oorspronkelijke "echte" familie Van Roomen te Hoogland schijnt geheel te zijn uitgestorven.

De kinderen van genoemde Peter Evertsz alias Van Roomen waren omstreeks 1718 de eerste Van Roomen's in Soest! Vanaf de Grote Melm te Soest heeft de familie Van Roomen zich later verspreid over de omliggende gemeenten, met name Leusden, Baarn en Hilversum.

Over de precieze oorsprong en de betekenis van de naam is nog helemaal niets bekend. Mogelijk is de naam Van Roomen een verbastering van Romeijn, de oudst bekende variant. Vroeger werd de naam zowel met één als met twee o's gespeld; later werd Van Roomen de meest gebruikte schrijfwijze. De overigens in mannelijke lijn uitgestorven tak in Baarn raakte definitief een "o-tje" kwijt, waardoor de naam daar meestal als Van Romen werd geschreven.

Ten tijde van de volkstelling van 1947 woonden in Nederland nog 80 Van Ro(o)men's, waarbij vooral Soest en Hilversum met respectievelijk 20 en 21 personen sterk vertegenwoordigd waren. In de provincie Noord Brabant woonden 16 personen met de naam Van Roomen. Zij zijn allen terug te voeren op een familie Van Roomen uit Roosendaal en omstreken, waar de naam reeds aan het begin van de 17de eeuw voorkomt. Op de stamboom van deze Brabantse naamgenoten is nog geen aansluiting gevonden.

Tot de afstammelingen van de Soester Van Roomen's langs vrouwelijke lijnen behoren o.a. takken van bekende families als Van Asch, Van den Breemer (Raadhuisstraat en de Arie van Engendaal-tak), Dijkman, Hartman (Birkt), Hilhorst (Piet-van Riek-tak), Van 't Klooster (o.a. Hoogland), Kok (o.a. Birkt), Kuijer (Bleijendaal en Hoogland), Kuijper en Wantenaar.

In het navolgende worden, aan de hand van de plaatsen waar zij in Soest woonden, de voor Soest belangrijke takken van de familie Van Roomen behandeld.

2. "Van Hoogland naar Soest ...."

Petrus Evertsz (ca 1680-1715) x Jannetje Willem Ariese

Petrus of Peter Evertsz werd vermoedelijk omstreeks 1680 in Hoogland geboren. Nog voor het jaar 1710 trouwde hij met Jannetje Willem Ariese, eveneens afkomstig van Hoogland. Uit dit huwelijk zijn twee kinderen bekend, namelijk Willem (1710) en Woutertje (1713), beiden gedoopt in Hoogland. De kinderen werden vernoemd naar de grootouders van moederszijde, namelijk Willem Arie Hermansz en Woutertje Breunissen. Peter Evertsz overleed in Hoogland in het jaar 1715.
Zijn weduwe Jannetje Willem Ariese hertrouwde in 1716 in Hoogland met Tijmen Toonen van den Hoeven. Uit dit huwelijk werden nog drie kinderen geboren, waarvan de oudste dochter Maria (1717) in Hoogland werd gedoopt en beide jongste kinderen Hendrikje (1720) en Toon (1723) in Soest. Blijkbaar is het echtpaar tussen 1717 en 1720 naar Soest vertrokken. Op de zetting van het huisgeld van 1719 blijkt Tijmen Toonen huurder te zijn van een woning van de familie Van Staverden [1]. Uit vergelijking met andere bronnen weten we dat deze woning de zogenaamde Vliegensengershoeve was, thans het complex Lange Brinkweg 28, 28a en 28b. De naam van deze oude boerderij is al reeds lang vergeten [2] .

Van de vijf kinderen bleven er na het overlijden van dochter Maria van den Hoeven in 1745 nog vier over. Daarvan was Woutertje van Roomen de eerste die trouwde en wel in 1746 met Pieter Gerritsen Edmond, een buitenechtelijke zoon van Juffrouw Levina Maria Edmond uit Amersfoort. Dit huwelijk moest wellicht wat overhaast worden gesloten want Woutertje was al enkele maanden zwanger. Pieter en Woutertje woonden na hun huwelijk o.a. in een kamer op de boerderij van Jan Teunissen (van) Dorresteijn. In die jaren was het heel gewoon dat kamers van grotere panden werden verhuurd aan startende (daghuurders-) gezinnen, ongetrouwde familieleden, weduwnaars en weduwen etc. Pieter overleed reeds enkele jaren later, waarna Woutertje in 1750 hertrouwde met Jan Gerritsen Hilhorst, omstreeks 65 jaar oud en landbouwer op het erf Meijenburg "Achter den Eng". Woutertje trouwde in 1764 voor de derde keer en wel met Thijmen Claasz Bous. In 1790 is zij overleden.

Haar halve zuster Hendrikje van den Hoeven trouwde in 1752 met Jan Hendriksz van 't Klooster en kwam daardoor op de boerderij 't Klooster aan de Eemstraat te wonen. De jongste (half)broer Toon van den Hoeven trouwde in 1757 met Barbara van den Breemer en trok in op de boerderij van zijn schoonouders aan het Kerkpad (thans Kerkpad Zz 67).

Met de oudste zoon Willem van Roomen, woonachtig in De Witte Zwaan, vervolgen we ons verhaal.

3. "In De Witte Zwaan in de Teut"

Verschillende Van Roomen's hebben gewoond in de Teut te Soest. Mogelijk sloeg de naam "de Teut" vroeger op het hele terrein gelegen tussen de Korte Brinkweg en de Van Weedestraat, vanaf de Korte Melmweg, tot de plek bij het pand van de familie Mets, waar beide eerstgenoemde straten samenkomen en de Burgemeester Grothestraat begint. Dit klopt met het gegeven dat Teut zoveel zou betekenen als : een puntig of spits toelopende straat of stuk land. De Korte Melmweg heette vroeger Teutsteeg! Op de hoek van de Teutsteeg en het Kerkpad stond vroeger o.a. de herberg "De Witte Zwaan" of ook wel kortweg "De Zwaan". Dit pand heeft thans als adres : Kerkpad Nz 25; oudere Soesters kennen het nog wel als de boerderij van Jan Hartman. Aan het begin van de 18de eeuw had het pand een uithangbord met daarop een Witte Zwaan. Bij de herberg hoorden ook een "pleijn" en een "caatsbaan" [3] .

Hier woonden in de tweede helft van de 18de en het begin van de 19de eeuw achtereenvolgens de gezinnen van Willem Petersz van Roomen en Teunis Willemsz van Roomen. Deze worden hierna behandeld.

Volledigheidshalve kan nog worden vermeld dat ook Gijsbert van Roomen (1828-1898) en Petronella van Stoutenburg (1835-1894) hier enkele jaren hebben gewoond. Gijsbert is de stamvader van de Van Roomen's te Hilversum. Hij was een zoon van Teunis van Roomen (1792-1866), die vanuit Soest naar Hamersveld vertrok.

a. Willem van Roomen (1710-177?) x Jannetje van Dorresteijn

Willem Petersz van Roomen werd in Soest ook wel Willem Tijmen Toonen genoemd, naar zijn stiefvader Tijmen Toonen van den Hoeven. In 1748 trouwde hij met Jannetje Teunissen van Dorresteijn, afkomstig van een boerderij aan het Lange End (waarschijnlijk omgeving huidige Korte Brinkweg).

Een jaar na zijn huwelijk kocht Willem van Roomen van Albert Gijsbertse Broek diens herberg De Witte Zwaan [4] . Zo werd Willem herbergier wat hem in Soest de bijnaam "Willem Peterse Waard" bezorgde. In 1752 liet hij het pand aanmerkelijk verbeteren, waarvan de muurankers in het voorhuis nog getuigen. In 1762 was hij een van de rotmeesters van Soest. Behalve herbergier was Willem ook boer en hield hij een behoorlijk aantal koeien. Bij de runderpest van 1769-1770 stierven zes van zijn negen runderen [5] .

Willem van Roomen overleed voor 12 april 1775; de precieze overlijdensdatum is nog niet bekend. Zijn weduwe Jannetje van Dorresteijn overleed vermoedelijk tussen 12 april en 1 1 augustus 1775.

Van de zeven kinderen van dit echtpaar werden er vijf volwassen, nl. Peter (1748-1831), Aaltje (1751-1785), Jannetje (1753-1779), Teunis (1755-1821) en Bartje (1764-1817). Aaltje trouwde in 1775 met Toon Kok, die boerde op de hoek van de Korte Brinkweg en de Stadhouderslaan (vroeger Nieuwesteeg), thans Korte Brinkweg nr. 5 1. De beide andere dochters trouwden elk met een Dijkman : Jannetje in 1776 met Willem Petersz Dijkman en Bartje in 1789 met diens broer Jan Petersz Dijkman. Laatstgenoemd echtpaar woonde op een boerderij aan het Lange End, ter plekke van de huidige woningen Kerkpad Nz 29- 33.

b. Teunis van Roomen (1755-1821) x Reijertje Butselaar

Zoon Teunis van Roomen (1755-1821) volgde zijn vader op als herbergier in de Zwaan. Hij was tevens boer. Net als zijn vader combineerde ook hij beide beroepen. In 1818 werd Teunis aangesteld als brandmeester voor het Lange End. Op zijn boerderij werden tevens het brandzeil en de overige benodigde materialen bewaard.

Teunis trouwde in 1787 met Reijertje Elbertse Butselaar, afkomstig van de boerderij Het Derde Erf in de Birkt. Uit dit huwelijk werden - behalve een jong gestorven zoon - twee dochters geboren : Jannetje (1788- 1866) en Thijmetje (1793-1819). Moeder Reijertje overleed in november 1793, een maand na de geboorte van Thijmetje. Ook deze dochter Thijmetje werd niet oud; zij overleed in 1819 aan een "kramp-kolyk", nog maar 25 jaar oud. Zo bleef Teunis alleen met zijn oudste dochter Jannetje over. Teunis van Roomen overleed in Utrecht op 6 juli 1821 ten huize van de voermans-knecht Gijsbert van Soest. Naar de reden van zijn verblijf in Utrecht kunnen we alleen maar gissen; wellicht had hij een bezoek gebracht aan de veemarkt.

Jannetje was in 1815 getrouwd met de meester-broodbakker Hendrik Ebbenhorst (1782-1851). Zij erfde in 1821 als enig overgebleven kind de herberg van haar vader, die vermoedelijk inmiddels door haar echtgenoot als bakkerij in gebruik was genomen. De familie Ebbenhorst kocht in de loop der jaren nog tal van andere panden in de Teut en directe omgeving.

(wordt vervolgd)

Deel 2 (en slot): VZTS Lentenummer 1998

NOTEN:
1. GAS, Oud archief, invnr. 124. Zetting van het huisgeld over 1719
2. Zie voor deze boerderij ook: G.J.M. Derks, De meest gunstig in de kom der gemeente Soest gelegen boerenhofstede in Van Zoys tot Soest, jrg. 13, nr. 3, blz. 16-24. OAS, invnr. 51, rotcedulenGAS, Oud archief, invnr. 124. Zetting van het huisgeld over 1719 Zie voor deze boerderij ook: G.J.M. Derks, De meest gunstig in de kom der gemeente Soest gelegen boerenhofstede in Van Zoys tot Soest, jrg. 13, nr. 3, blz. 16-24. OAS, invnr. 51, rotcedulen
3. Zie bijv. RAU, Dorpsgerechten, invnr. 1907. fol. 137 e.V., koopcedule d.d. 28.09.06 (met bijbeh. transport) en RAU, Notarieel archief, invnr. AT 033 a 007, akte 1745-10 d.d. 13.04.1745 (Notaris Anthony van Veerssen)
4.. RAU. Notarieel archief, invnr. AT 033 a 008, akte 1749-1, d.d. 6.1.1749 (Notaris Anthony van Veerssen).
5. GAS, Oud Archief, invnr. 44, Lijsten van aan de runderpest gestorven beesten, 1769, 1770 en 1772