Sportkoepels in Soest 1932-1962

Th.M. Peet

Het begrip "overkoepelende organisatie" komt reeds lang voor in het algemeen spraakgebruik. Zo ook in de Soester Courant van 19 augustus 1952 met betrekking tot het gezamenlijk naar buiten treden van verenigingen. Er wordt ook al lang gesproken over een "sportkoepel", waarmee dan bedoeld wordt een overkoepelende organisatie van (meerdere) sportverenigingen, in de ruimste zin genomen. Wat hen bindt, is een statutair verband met als doel de behartiging van gezamenlijke belangen van de aangesloten verenigingen op plaatselijk, regionaal, landelijk of internationaal vlak. Algemeen bekende landelijke koepels zijn bijvoorbeeld de Nederlandse Sport Federatie, het Nederlands Olympisch Comité, de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond, de Koninklijke Nederlandse Zwem Bond en vele anderen. 

I  S.B.L.O.
Ook in de gemeente Soest kwamen en komen sportkoepels voor. Voor zover was na te gaan, mag als eerste worden genoemd de Soester Bond voor Lichamelijke Opvoeding (SBLO). "Op initiatief van de Soesterbergse club A.G.A.V.S." werd op een zaterdagavond, begin december 1932, tijdens "een samenkomst gehouden in pension Dennenhof aan de Soesterbergschestraat" met algemene stemmen opgericht de "S.B.L.O., ten doei hebbende de belangen der sport te dienen van den Bond in 't algemeen en van de deelnemende vereenigingen in 't bijzonder". Daarbij waren aanwezig de besturen van Esvac (voetbal Soest), S.T.C. (Soester Turn Club), A.D.O. (Gymnastiekvereniging in Soest), A.G.A.V.S. (Algemene Gymnastiek en Atlethiek Vereniging Soesterberg), V.V. Soesterberg (voetbal), Korfbalclub De Stormers (plaats niet bekend). Een voorlopig bestuur werd gekozen "hetwelk Statuten en Huishoudelijk Reglement in elkaar (zal) zetten". De activiteiten gelden Soest en Soesterberg. Op dinsdag 30 mei 1933 werd in een "algemene" bestuursvergadering van de bond medegedeeld dat "bij dezen bond zijn aangesloten de volgende vereenigingen (zie hierboven) alsmede Be Quick (voetbal Soest)". In het activiteiten-programma voor dat jaar staat onder andere opgenomen het onder auspiciën van de bond houden van grote athletiek wedstrijden te Soesterberg. Opmerkelijk: daarvoor viel het oog op Soesterberg "omdat te Soest geen enkel geschikt terrein bestaat om naar behoren athletiek wedstrijden te houden". Aangenomen mag worden dat de bond de oorlog niet heeft overleefd. In de kolommen met plaatselijk nieuws van de Soester Courant in de periode 5 mei t/m 31 december 1945 werd de naam van Soester Bond voor Lichamelijke Opvoeding niet meer aangetroffen, ook niet in de uitvoerige lijst van deelnemers aan het Koninginne- en Bevrijdingsfeest op 31 augustus 1945. 

II  S.S.F.
De tweede sportkoepel in de gemeente Soest werd de Soester Sport Federatie, die zich uitsluitend op Soest richtte. Voor de oprichting van de Federatie kwamen, op initiatief van de heren A.J . van Schaffelaar, W. Groart en J. ten Broeke, op zaterdagavond 29 augustus 1952 "in het zaaltje van de Brandweerkazerne, bestuursleden van bijna alle Soester Sportclubs bijeen". De op te richten Federatie stelde zich onder andere ten doel het organiseren van een jaarlijkse sportweek, het houden van voorlichtingsen leiderscursussen, het op hoger plan brengen van de sport, bemiddeling bij het gemeentebestuur enz. Ook wilde men komen tot het vaststellen van de data der sportuitvoeringen van de verschillende verenigingen "om te voorkomen dat men elkaar in de wielen rijdt". De aanwezige vertegenwoordigers van de sportverenigingen getuigden "van veel sympathie en vlotheid". In principe werd besloten tot oprichting. "Op zaterdag 27 september a.s. zal de definitieve oprichtingsvergadering plaats hebben. Intussen beraden de verenigingsbesturen zich over de grootte der jaarlijkse contributie e.d.", aldus het verslag in de Soester Courant. Op de voorgenomen zaterdag, 27 september 1952, werd met een enkele hamertik van de voorzitter, de heer W.J . van Schaffelaar, de oprichting van de Soester Sport Federatie bekrachtigd. Daaraan voorafgaand waren statuten en huishoudelijk reglement reeds vastgesteld. De doelstelling werd wat concreter omschreven: "de volkskracht der Soester bevolking te bevorderen door, in de ruimste zin, de lichamelijke ontwikkeling te stimuleren en te ontwikkelen". Voorts bleek uit de statuten dat de Soester Sport Federatie "zich zal onthouden van alles wat een of meerdere leden aanstoot kan geven, zodat men dus elkanders principe eerbiedigt en de Federatie bijvoorbeeld geen wedstrijden zal organiseren op Zondag". Ook werd bepaald dat iedere vereniging in deze Federatie slechts één stem zal hebben en dat de "grote" verenigingen dezelfde rechten zullen genieten als de "kleinere". Tot de Federatie traden toe Tafeltennisvereniging "Shot", Wandelvereniging "De Eemkanters", Zwemvereniging "De Duinkikkers", Soester Politie Sport Vereniging, Sportvereniging H.J.A. (?), Motor- en Automobielclub "Soest", Voetbalverenigingen S.E.C., B.D.C., en K.P.S., Gymnastiekverenigingen "Olympia" en "Crescendo". 13 Verwacht wordt, aldus het verslag dat de overige verenigingen zich ook zullen aanmelden. "Door het ontbreken van documentatiemateriaal konden enige verenigingen niet worden uitgenodigd". De initiatiefnemers Van Schaffelaar, Groart en Ten Broeke werden gekozen als voorzitter, secretaris en penningmeester van de Federatie. De bedoeling is dit bestuur uit te breiden tot 5 leden. Op het activiteitenprogramma staat onder andere het organiseren van een Soester Sportweek, het namens de sportverenigingen interveniëren bij het gemeentebestuur inzake steun en medewerking in sportzaken, het organiseren van cursussen enz. Ais belangrijk werd nog genoemd, dat geroyeerde leden van een sportvereniging niet door de andere aangesloten verenigingen mogen worden overgenomen indien contributieschuld de oorzaak van het royement is.

Ill  S.F.S.
Men mag aannemen, dat in de stroming van de ontwikkelingen in Soest ook in Soesterberg de oprichting van een Federatie werd overwogen. Hoe dat ook zij, op 2 juli 1953 werd daar de derde sportkoepel, uitsluitend gericht op Soesterberg, opgericht die de naam kreeg van Sport Federatie Soesterberg. Voor het beschrijven van deze Federatie staan alleen Statuten en en Huishoudelijk Reglement ter beschikking. In beginsel waren de beoogde doelen, zij het in wat sobere bewoordingen, van gelijke strekking als in Soest. Voorzitter was de heer J. van Daal, secretaris-penningmeester de heer F.J. Hagmeijer. Naschrift De hierboven beschreven drie "sportkoepels" waren allen een vrucht van het particulier initiatief. Dat werd anders door de besluiten van de gemeenteraad van Soest van 23 maart 1956 en 21 november 1962, waarbij respectievelijk de "Commissie van Advies voor de Lichamelijke Opvoeding en de Sport" en als opvolgster de "Stichting voor Lichamelijke Opvoeding en Sport Soest" werden opgericht. 14 Heel kort samengevat: door deze raadsbesluiten kwam er een directe bemoeienis van de gemeente met de sport en de lichamelijke opvoeding met "een overlegorgaan waarin zowel vertegenwoordigers van de sport als vertegenwoordigers van de gemeente zitting hebben". Een en ander was voor zowel de Soester Sport Federatie als voor de Sport Federatie Soesterberg aanleiding tot opheffing in 1962. Momenteel is het particulier initiatief weer terug in de vorm van de "Vereniging Sportraad Soest". De sportstichting werd opgeheven bij raadsbesluit van 18 maart 1993. De heer Th. M. Peet is oud-directeur van de Sportstichting Soest.

Bronnen:
De Soester, Soester Courant, De Soester Post, openbare stukken. Met dank aan de heren P. Ekel, F.J. Hagmeijer en J.E.J. Hilhorst voor aanvullende informatie.