Het jaar 1943

BIJZONDERE GEBEURTENISSEN IN SOEST/SOESTERBERG IN HET JAAR 1943.
Uit Soester Courant d.d. 5 mei 1945

De internationale situatie is voor Duitschland belangrijk ongunstiger geworden. De debacle van Stalingrad is zich aan het voltrekken en in Noord-Afrika wordt Rommel tot Tunis teruggedreven. Duitschland ligt week na week onder zware bombardementen. Het daghet in den Oosten.

MAART. De distributiedienst verhuist naar het Kerkpad Z.Z., na zich jarenlang te hebben beholpen in de woning Steenhoffstraat 12a. Er wordt overgegaan tot de vordering van klokken. Op 8 Maart verdwijnen de kerkklokken, op 9 Maart die uit den gemeentetoren. Op 23 Maart worden ook enkele kleinere klokken weggehaald, zoomede de brandbel aan het raadhuis.

1 APRIL. De eerste school voor Voortgezet Gewoon Lager Onderwijs wordt geopend.

15 APRIL. 3 met pistolen bewapende mannen overvallen het perceel Noorderweg 21, bewoond door den heer Honings, makelaar.

19 APRIL. 5 personen, voorzien van revolvers, overvallen omstreeks 9 uur des avonds het Kasteeltje van den heer F. H. F. Pas van Groot Oosterland. Zij doorzoeken het geheele perceel, snijden telefoonverbindingen af en verdwijnen met eenige rookartikelen en een aantal bescheiden uit de respectievelijke kluizen.

17 APRIL. Winterhulp en Ned. Volksdienst organiseeren een inzameling voor de slachtoffers van 'n bombardement te Rotterdam. De gemeente-ambtenaren weigeren medewerking aan de collecte te verleenen, hetgeen aan de pers heftige commentaren ontlokt.
De bankbiljetten van f 500,— en f 1000,— worden waardeloos verklaard.

23 APRIL. Met ingang van dezen dag wordt den Joden het verblijf in de provincie Utrecht ontzegd. Het grootste aantal van de hier woonachtige Israelieten heeft zich reeds door onderduiken aan de dwingelandij onttrokken. Enkele van hen begeven zich echter naar Vught.

29 APRIL. De angst voor een invasie is den bezetter waarschijnlijk te zwaar geworden. Hij publiceert het voornemen, de leden van de Nederl. Weermacht in krijgsgevangenschap terug te voeren. Er ontstaat onmiddellijk een spontane volksbeweging, die zich krachtig tegen dezen maatregel keert. De Regeering adviseert tot onderduiken. Er wordt gestaakt, het verzét wordt vooral in de Noordelijke provincies bloedig gebroken. Vele doodvonnissen worden geveld. De sperrtijd wordt tot 8 uur vervroegd.
De dwingelandij openbaart zich van nu af in feller vorm. De arbeidsinzet blijkt geen bevredigende resultaten te hebben opgeleverd. Dies worden de lichtingen 1920 tot en met 1924 in haar geheel opgeroepen voor arbeid bij de Oosterburen. Het onderduiken wordt 'n noodzakelijkheid voor duizenden.  Ook de studenten hebben zich moeten melden. De groene politie begint haar razzia's. Het wordt bittere noodzaak de beschikking  te krijgen over bevolkingsregisters en bonkaarten. Talrijke distributiekantoren. en gemeentehuizen worden overvallen. Soest blijft niet achter bij dit actief verzet. In den nacht van 21 op 22 Mei 1943 wordt het bevolkingsregister van 't gemeentehuis gestolen.

31 MEI. Aanvang van de inlevering van radio-toestellen. Het aantal eigenbouw-apparaten is niet te tellen. Ook kisten met een lamp, een paar draadjes en een schakelaar worden als radiotoestel aangeboden en geboekt. De toestellen worden opgeslagen in Colenzo, Vredehofstraat.
Ook de vischdistributie heeft tot klachten aanleiding gegeven. Thans wordt overgegaan tot de uitgifte van vischknipkaarten.

2 JUNI 1943. Te Soest wordt de 20.000ste inwoner geboren. Zijn naam is Hendrik Johan van Altena, zijn adres is Pijnenburgerlaan 3.

18 JUNI. Soest wordt reeds enkele zomers overstroomd door trekkers uit Amsterdam. Deze slapen in hooibergen, bij boerderijen en in allerlei geïmproviseerde gelegenheden. Er zijn meerdere misstanden. Een verordening verbiedt nu het verstrekken van nachtverblijf aan minderjarigen aan inrichtingen, die niet zijn aangesloten bij Rijkshoreca, een centrale instantie, die ook kamphuizen controleert.

AUGUSTUS. De groene politie houdt razzia's te Soest en vindt daarbij gelegenheid om spek, ham en appels mede te nemen. Hier en daar wordt een radiotoestel gevonden, meerdere burgers worden in hechtenis genomen.

In den nacht van 29 op 30 Augustus worden op groote schaal bulletins verspreid van den Raad van Verzet. Op postkantoor en station leest men „Vecht mee met de R.V.V.".

Het aantal onderduikers neemt nog dagelijks toe. In den nacht van 11 op 12 November 1943 wordt een overval gepleegd op het politiebureau te Soest. De buit bestaat uit revolvers en honderden patronen. De dienstdoende agenten A. de Liefde en A. J. Kraa worden op 14 Februari in hechtenis genomen. Kraa weet daarbij te ontsnappen en is sedert spoorloos. A. de Liefde wordt na eenigen tijd vrijgelaten.