Het jaar 1941

BIJZONDERE GEBEURTENISSEN IN HET JAAR 1941
Uit Soester Courant d.d. 5 mei 1945

JANUARI. Het aantal treinen op de lijn Utrecht-Baarn wordt sterk beperkt.
De bezetter begint zijn ware gezicht te toonen: de Joden zijn zijn eerste slachtoffers.
Alle Joden moeten zich voor 24 Februari melden ter secretarie op speciale formulieren.
Reeds eerder was het benoemen van een groote Joodsche ambtenaren verboden.

1 MAART. Distributie van rijwielbanden.
In Maart worden enkele weermachtsborden vernield. Als represaillemaatregel moet door de inwoners worden gepost bij borden en aanplakgelegenheden. Verschillende N.S.B.-ruiten sneuvelen. In Amsterdam breekt een oproer uit, dat in bloed wordt gesmoord. De bezetter beweert, dat de Joden hierin vooral de hand hebben gehad. Daar vermoed wordt, dat zij naar de omliggende provincies zullen vluchten, verbiedt de Commissaris der Provincie, ir. Müller, hen daar op te nemen.

APRIL. Alle padvindersvereenigingen worden ontbonden, de goederen in beslag genomen.
Distributie van melk en aardappelen. Het Departement van Opvoeding, Wetenschap en Kulturbescherming vaardigt een nieuwe regeling uit, waarbij het benoemen van onderwijzers in den vervolge van zijn goedkeuring afhankelijk zal zijn. De Chr. Scholen weigeren zich daaraan te onderwerpen.

18 APRIL. Des namiddags te 1 uur breekt brand uit op de Leusder heide, waar grootevoorraden munitie liggen opgeslagen. Een reeks geweldige ontploffingen houdt aan tot des avonds 8 uur. Brandweren uit alle deelen van het land snellen toe. De Stichtsche margarinefabriek te Soesterberg, de carroseriefabriek van L. de Haan en een villa en zelfrijzend bakmeel. branden af. Groote schade aan honderden woonhuizen, vooral aan het complex van Ons Belang.

25 APRIL. Het eerste nieuwe persoonsbewijs S55/000001 wordt aan den Burgemeester uitgereikt.

30 APRIL. Het vervaardigen, verkoopen en uitstallen van beeltenissen van leden van het Koninklijk Huis wordt verboden, uitgezaagde geldstukken inbegrepen.

1 MEL De gemeentelijke arbeidsbeurs wordt opgeheven. Arbeidsbemiddeling wordt Rijkszaak.
Dit zal de tewerkstelling in Duitschland moeten bevorderen. De vrijwilligers van den L.B.D. worden vervangen door vaste piketten voor toren- en kelderwacht, een brandweerpiket en een opruimpiket.

13 MEI. In de omgeving van het vliegveld Soesterberg wordt op vele plaatsen begin van brand ontdekt. De Sicherheitsdienst neemt veiligheidsmaatregelen.

Van 15 Mei tot 15 JUNI zal des nachts wacht gehouden moeten worden langs de spoorlijn Amersfoort-Soestduinen. Er komt een verscherpt uitgaansverbod voor Soesterberg. Allen, die daar niet woonachtig zijn, moeten het betrokken gebied voor zonsondergang verlaten. Alle hakhout moet worden gekapt.

JUNI. Vanaf 23 Juni zal de centrale keuken ook te Soest eten verstrekken. Er bestaat direct vrij groote belangstelling.

17 JUNI. Alle Oranjevereenigingen worden geschorst.

JULI. In verband met de oorlogsverklaring van Duitschland aan Rusland worden op 4 Juli alle politieke partijen ontbonden verklaard en de gelden en bescheiden in beslag genomen. Als tegenmaatregel tegen de Engelsche V-actie wordt een Duitsche V-actie ondernomen: V is Viktorie, Duitschland wint voor Europa op alle fronten.
Ten bewijze van Duitschlands „overvloed" aan oorlogsmateriaal en grondstoffen vangt op 17 Juli de inlevering van metalen aan.
Parapluiebakken en vogelkooien zullen in granaten warden veranderd. Opnieuw wordt alles geweten aan onze Joodsche landgenooten. Hen wordt het bezoek aan badplaatsen e.d. verboden en hun bewegingsvrijheid beperkt. Ook aan de ingangen van de gemeente Soest verschijnen de bordjes ,,Beperkte bewegingsvrijheid voor Joden". Op 26 Juli wordt het dragen van Unie-speldjes verboden, alsmede het aanplakken van biljetten en het verspreiden van Unie-geschriften.
De distributie van jam, stroop en honing begint.

25 JULI. Op Nieuwerhoek wordt des avonds was vervangen door te 11.15 uur een N.S.B.-ruit ingegooid. Enkele Duitschers schieten na het alarmgeroep op wegvluchtende jongens. Daarbij wordt Gerardus Dorresteijn door een schot in het hoofd gedood. Hij is het eerste Soester slachtoffer van de Duitsche terreur.

AUGUSTUS. Verordening 152/1941 bepaalt o.m., dat de gemeenteraden met ingang van 1 September zullen gaan „rusten". Op 29 Augustus komen de leden voor de laatste maal bijeen in een niet-officieele vergadering in „De Soester Kring", waar hartelijke afscheidswoorden worden gewisseld en het volle vertrouwen in den Burgemeester wordt uitgesproken.

3 SEPTEMBER. De Molenweg, waaraan sedert lang stellingen waren gebouwd, wordt thans definitief voor het verkeer gesloten.

OCTOBER. Het vermogen van het Huis van Oranje wordt verbeurd verklaard. Met ingang van 1 October wordt aan Joden het bezoek aan openbare inrichtingen voor ontspanning, voorlichting en tijdverdrijf verboden. Zij mogen eveneens niet langer deelnemen aan openbare bijeenkomsten.
„De Soester Courant", uitgave Drukkerij Smit, die zich nog steeds vooral tegen de N.S.B. en haar uitingen verzet, mag niet meer verschijnen.

Op 9 October wordt brigadier P. de Vries op het bureau van politie gearresteerd en naar Utrecht, later naar Den Haag, overgebracht. Hij keert op 12 November terug.

Op 20 October wordt vervolgens gearresteerd inspecteur van politie Aris Frederik Schreuder. Men voert hem weg; wij hebben hem niet weergezien. Het bericht van zijn overlijden was gedateerd 6 December 1942 en vermeldde zijn dood op 4 November 1942,  15 uur 25 te Hamburg-Neuengamme.

In October valt ook de aanmeldingsplicht voor handel en ambacht. Stadhouderslaan en Vosseveld krijgen bezoek van een inbreker, die er een eigen methode op nahoudt. In alle gevallen blijkt een gaatje geboord nabij de spanjoletsluiting.

15 DECEMBER. Tentoonstelling van schilderijen van Soester kunstenaars in Eltheto.