Ferdinand Huyck en De Drie Ringen

Deze bijdrage is eerder in 1957 verschenen in het Maandblad "Oud Utrecht".

Uitgebreider artikel over historie van Herberg De Drie Ringen in Maadblad "Oud-Utrecht" uitgegeven in 1961

De heer E. Heupers heeft in de Amersfoortse Courant van 16 en 17 april 1957 artikelen gepubliceerd over de vroegere Soester dorpsherberg „De Drie Ringen" gelegen achter de Oude kerk, in de Kerkebuurt.
„De Drie Ringen" wordt beschreven door Jacob van Lennep, in zijn boek „Ferdinand Huyck". Van Lennep die leefde van 1802 tot 1868, heeft zeer waarschijnlijk Soest bezocht, want hij beschrijft de omgeving en ligging van de oude pleisterplaats vrij nauwkeurig, constateert de heer Heupers.
„Andries de bekkensnijder kunnen wij gevoeglijk als een romanfiguur van de schrijver beschouwen, evenals de hoofdpersoon in het verhaal Ferdinand Huyck Andries is zeer zeker niet het type van een Soester inwoner uit die dagen. Al zat het mes de Soesternaren van vroeger misschien wat los in de zak, zich op klaarlichte dag met reizigers meten, kwam niet in hen op. Met kermis en andere gelegen heden, wanneer de gemoederen wat verhit waren, vocht men nog wel eens met het mes, doch zoals Van Lennep het beschrijft zeker niet," stelt de heer Heupers vast en hij gaat voort:
„De oude herberg, was de voornaamste pleisterplaats in Soest en bevond zich op de hoek van een driesprong, welke de hoofdstraat met een zijweg vormt", zo schrijft Van Lennep en in 1957 is het nog precies hetzelfde, ofschoon de herberg als dorpshuis en als pleisterplaats in betekenis is achteruit gegaan. „De Drie Ringen" lag vroeger op een knooppunt van wegen, die liepen naar Utrecht, Naarden en Amersfoort en de nabij gelegen dorpen. De weg van Amersfoort naar Utrecht liep vroeger over Soest; de oude Utrechtseweg is hiervan nog een gedeelte.
Begrijpelijk is nu waarom de oude herberg „De Drie Ringen" zo'n belangrijke plaats innam, in het verkeer van die dagen en als pleisterplaats, voor reizigers en kooplieden, van bijzondere betekenis was.
Niet alleen was de herberg belangrijk voor de doortrekkende vreemdeling, ook in het dorpsleven nam zij een belangrijke plaats in. Hier troffen de boeren elkaar, wanneer er verkopingen of festiviteiten werden gehouden. De bekende Soester kermis, die op 19 oktober viel, is dikwijls in de Kerkebuurt gehouden. En de teerdagen van het Gild in „De Drie Ringen". In de oude Gildeboeken van 1682 tot 1914, wordt de oude herberg dikwijls genoemd.

Herberg De Drie Ringen

In het midden van de vorige eeuw werd „De Drie Ringen" bewoond door Abraham van Herwaarden, die loodgieter, leidekker en herbergier was. Hij huwde met Marretje Ubbink, die hem vijf kinderen schonk: Hendrikus, Jan, Rijkje, Jacobus en Gerrit van Herwaarden. Als buurman had de familie Van Herwaarden de veldwachter Petrus Bosman. Tegenwoordig is dit pand eigendom van de hervormde diaconie te Dokkum en wordt het bewoond door mej. Van der Werff, de bejaarde voormalige vroedvrouw van de gemeente Soest. De familie Van Herwaarden stamt uit een oud Goois geslacht en vestigde zich na 1880 in Soest. Al was Abraham van Herwaarden ook herbergier, zijn hoofdberoep schijnt toch echter wel loodgieter en leidekker te zijn geweest.
Opmerkelijk is het oude uithangbord, dat nog steeds de zijgevel van de voormalige herberg siert. Het bord vertoont drie aaneengesloten ringen, met daaronder de naam „Gez. Van Herwaarden".
Van Lennep geeft in zijn boek „Ferdinand Huyck" aan, dat de herberg kenbaar was aan een vooruitstekend uithangbord van ijzer, rijkelijk van krul- en snijwerk voorzien, met als leuze een geschilderde zwaan, met het onderschrift: „vrij wijn en meê".
Overigens is het wel merkwaardig, dat in 1784 reeds van een herberg „De Swaan" gewag wordt gemaakt. In de gildeboeken wordt door de secretaris genoteerd onder „de Uijtgaaf en den Ontfang Anno 1784 bij Gijsbert Alberse Broek Casteleijn in de Tuet tot Zoest in „de Swaan". In hetzelfde jaar wordt hij „weerd" in de herberg „De Drie Ringen" genoemd.
Het lijkt m.i. onwaarschijnlijk dat de herberg „De Drie Ringen" een zwaan als uithangbord voerde in die dagen, doch het is natuurlijk best mogelijk. Of is het Jacob van Lennep, die hier aan zijn fantasie de vrije loop laat?
Daverde tot voor kort het snelverkeer langs de oude pleisterplaats in de Kerkebuurt, nu de Torenstraat is verbreed en door het verkeer in beide richtingen wordt bereden, is de rust op dit unieke plekje in Soest teruggekeerd.
Dit stukje oud Soest, zou nog aantrekkelijker gemaakt kunnen worden, wanneer men de oude herberg en het aangrenzende gemeentehuis liet restaureren en herstellen in de oude trant. De omgeving leent zich er met haar oude lindeboom en pomp bijzonder goed voor.
Het oude centrum van ons dorp is gelukkig behouden gebleven en nog niet opgeofferd aan het verkeer of de vernieuwingsroes, die alles wat oud en lelijk was, maar afbrak en opruimde.
Misschien bestaat de mogelijkheid in de toekomst „De Drie Ringen" en het gemeentehuis een waardige bestemming te geven en ik denk hierbij aan een dorpshuis, waar vergaderingen zouden gehouden kunnen worden. Of is de oude herberg „De Drie Ringen" toch te oud voor dit doel en past zij niet meer in ons dynamisch leven, w'aar de oude levensgemeenschappen hebben afgedaan?

In het volgende nummer van het Maandblad Oud-Utrecht in 1957 stond de volgende aanvulling:

FERDINAND HUYCK EN „DE DRIE RINGEN"
Uit Pluims „Uit de geschiedenis van Baarn" blijkt wel dat Van Lennep de door hem beschreven reisroute goed kende, daar hij meermalen op het buitenhuis Drakenburg van zijn vriend prof. Vrolik logeerde. Alleen veroorloofde hij zich een dichterlijke vrijheid door Ferdinand een grenssteen te laten passeren op zijn weg van Eemnes-Binnen naar Laren, langs het oude Smidspad, waarvan nog een relict te zien is op oude stafkaarten, en waarlangs later Henriette van der Schalk haar verloofde, de schilder Roland Holst plachl tegemoet te lopen toen die in de oude herberg „De Zwaan" te Eemnes werkte.
Dat de herberg te Soest twee namen voerde zou ik zó willen verklaren, dat er drie ijzeren ringen in de muur zullen zijn geweest om de paarden van de bezoekers aan vast te maken, zoals die nog aan de herberg tegenover het gemeentehuis te Loosdrecht te zien zijn; hieruit zou clan de volksnaam ontstaan zijn die op den duur de officiële naam (die ook verward kon worden met die te Eenmes) heeft verdrongen.
M. R