De Winterstruycken

DE WINTERSTRUYCKEN

Uit Maandblad "Oud Utrecht", juni 1959, 32ste jaargang nummer 6

In het maandblad van „Oud-Utrecht" van januari 1957 komt een artikel voor van de hand van de heer M. Raven, onder de titel „Fornhese, Hees en de Nonnengroepen".
De schrijver van dit interessante artikel, verwijst hierin naar de door prof. dr. W. van lterson, als bijdrage gereproduceerde kaart van de Leusderberg e.o. van 1594, waarop de naam Winterstruycken voorkomt en concludeert hieruit dat hier veel winterbrandstof werd gehaald.
Naar mijn mening is de naam „Winterstruycken" [1] niets anders dan een oude veldnaam (toponym) voor het bekende juniperus- of jeneverbessengebied, gelegen ten oosten van de Willem Arntzhoeve te Den Dolder, onder de gemeente Soest.

Deze grote grillige gevormde groep ligt dichtbij de grens Soest-Den Dolder (gem. Zeist). Het is een geaccidenteerd terrein te midden van het stuifzandgebied en van een bijzondere schoonheid. Dit stuifzandgebied waarin „de Winterstruycken" voorkomen grenst aan het oude veengebied, nu grotendeels bebost en behorende tot het landgoed Pijnenburg; eigenaresse de familie Insinger.

De oude boerderij „De Kooi" of „Koy" ligt temidden van deze bossen en niets wijst er op dat hier vroeger het eendenkooikersbedrijf werd uitgeoefend en temidden van een uitgestrekt veengebied lag. De Kooi ligt op Hesergrondgebied, evenals de Winterstruycken. Op het bovengenoemde kaartje van de Leusderberg en omgeving van 1594, copie 1646, staat de naam „Winterstruycken" boven een gebied dat kennelijk als heuvels of verhogingen in het terrein worden gekenmerkt.
Niet uit de Winterstruycken werd brandstof gehaald, zoals wordt vermeld door de heer Raven, doch uit het aangrenzende gebied. De naam Winterstruycken heeft m.i. met het winnen van brandstoffen daar ter plaatse niets te maken en is van een geheel andere oorsprong.
De jeneverbessen of juniperus communis is één van de oudste bekende struikgewassen die in ons land voorkomen en volgens botanici een relict uit de tijden van na de ijstijden, toen een gematigd klimaat, de groei van planten en bomen weer deed toenemen. Het juniperetum, dus „de Winterstruycken" met hun knoestige stammen kan op een eerbiedwaardige ouderdom bogen en heeft waarschijnlijk door de eeuwen heen de aandacht getrokken van het gewone volk. Deze gaven de door alle jaargetijden groen blijvende jeneverbessenstruiken, de toepasselijke naam „De Winterstruycken".

Engelbert Heupers

NOOT:
[1] Indien hierover een andere mening mocht bestaan, dan gaarne nadere gegevens over dit onderwerp in Oud-Utrecht.

Zie ook artikel in VZTS over de geschiedenis van Hees door Rainoud van Dorresteijn (Herfst 1991)